Keloid derinin bütünlüğünü bozan bir yaralanma sonrası yara iyileşme sürecinin anormal devam etmesi durumudur. Ciltdeki yaralanmalardan sonra deride tamir süreci başlar. Ancak bu tamir süreci yara iyileşmesine rağmen devam ettiğinde keloid oluşur.
Belirtileri nelerdir?
Deriden kabarık, yuvarlak ve pürüzsüz yüzeyli, oldukça sert, deri renginde, pembe, kırmızı, mor veya kahverengi oluşumlardır. Sıklıkla kaşıntılı, ağrılı ve hassastır. Büyüklüğü yara alanından daha geniştir.
Hangi bölgelerde görülür?
Genellikle göğsün üst tarafında, omuzlarda, kafada (özellikle kulaklarda kulak delme sonrasında) ve boyunda görülürken, vücudun başka alanlarında gelişebilirler.
Hangi tip yaralanma veya hastalıklar keloide neden olur?
- sivilce izleri
- yanıklar
- su çiçeği izleri
- kulak delme alanı
- derideki çizik şeklinde yaralanmalar
- cerrahi dikiş alanları
- aşılama alanları
Keloid oluşmasını etkileyen risk faktörleri nelerdir?
İnsanların % 10’unda keloid gelişebilir. Kadınlarda ve erkeklerde eşit oranda görülür. Koyu tenli insanlar hastalığa daha eğilimlidir. Asya ve Latin kökenliler, hamileler, 30 yaşın altındaki kişiler daha fazla risk taşır. Anne babanın birinde veya her ikisinde hastalık mevcutsa risk arttar. Mevcut bir keloid varsa yeniden oluşma olasılığı daha yüksektir.
Keloid herhangi bir sağlık problemi yaratır mı?
Kaşıntılı olmaları dışında sağlığa zararlı etkileri yoktur. Bazen hassasiyet görülürken, sürtünme ile tahriş olabilir. Nadiren vücudun daha geniş yüzeylerini veya eklemleri kaplayarak, gerginlik oluşturur ve hareketleri kısıtlayabilir. Sağlık problemi oluşturmaktan çok kozmetik sorun oluştururlar (özellikle geniş alanları kapladığında, yüz ve kulaklar gibi görünen yerlerde olduğunda).
Nasıl tanınır?
Dermatoloji uzmanları keloide klinik görünümü ile tanı koyar. Biyopsi benzeri tanısal girişimlere çoğunlukla ihtiyaç duyulmaz.
Keloid tedavisi nasıl yapılır?
Hastalığın tek bir tedavisi yoktur. Tedavilerin birbirlerine üstünlüğü yoktur. İki veya daha fazla tedavi yöntemi birlikte uygulanabilir. Hastalık oluşur oluşmaz tedaviye başlanması en iyi sonucu verir.
- Cerrahi olarak çıkarılması: Bu yöntem çok dikkatli uygulanmalıdır. Cerrahi sonrası keloid daha öndeki boyutundan daha büyük olarak yeniden gelişebilir. Tekrar etme oranı % 45’tir. Cerrahi diğer tedavi yöntemleri ile birlikte uygulanırsa yeniden oluşma riski azalır (radyoterapi, kortizon injeksiyonu veya kriyoterapi).
- Silikon jel ve örtüler: Silikon jel ve örtülerin uygulanması keloidin boyutunu küçültür. Bu tedavi yöntemi güvenli ve ağrısızdır.
- Kortizon enjeksiyonu: Keloid içine triamsinolon asetonid ve benzeri kortizonlu ilaçlar 4-6 hafta ara ile enjekte edilir. Ortalama seans sayısı dörttür. Bu tedavi keloid boyutunu azaltır, kaşıntıyı rahatlatır, ama işlem çok ağrılıdır. Tedaviden sonra %50-80 oranında küçülme görülür. Diğer tedavilerle kombine edilebilir.
- Kriyocerrahi: Sıvı nitrojen ile yapılan dondurma tedavisi 20-30 gün aralıklarla uygulanır. Belirtiler küçültür, fakat deri renginde açılma veya koyulaşma yapabilir. Kortizon injeksiyonu ile birlikte uygulanabilir.
- Radyoterapi: Yüksek doz X-ışınlarının skar dokusuna uygulandığı bu yöntem tek başına ya da cerrahi sonrası nüksü engellemek için tedaviye dirençli keloidlerde kullanılabilir. Ancak yan etkileri (kanser gelişim riskini arttırması) kullanımını sınırlandırmaktadır.
- Lazer tedavisi: Cerrahiye alternatif bir işlemidir. İşlem sonrası hastalığın tekrar etmesi açısından, klasik cerrahiye göre üstünlüğü saptanmamıştır.
- Fluorourasil injeksiyonu: Kanser tedavisinde kullanılan fluorourasil ve kortizonun kombine injeksiyonu diğer tedavilere dirençli hastalarda kullanılabilir.
Keloidi önlemek için neler yapılabilir?
Hastalık tam olarak önlenebilir bir durum değildir. Hastalığa eğilimi olan kişilerin dövme, hızma veya kulak delme gibi kozmetik işlemleri yaptırmaması gerekir. Aknenin erken tedavisi keloidin gelişim riskini azaltır. Bu hastalığa eğilimli olan kişilere mümkünse göğüs üst kısmı, omuz ve sırt bölgesine küçük cerrahi işlem yapılmamalıdır. Deride bir yaralanma olması durumunda yara temiz ve nemli tutulmalı, enfeksiyondan korunmalıdır. Yara iyileşmesinden sonrada derinin nemlendirilmesine dikkat edilmelidir.
“Keloid” ile ilgili diğer konular:
Kriyoterapi
Lazer tedavisi
Sivilce
“Keloid” ile ilgili kaynaklar:
http://turkdermatoloji.org.tr/media/hasta_bilgilendirme/Hipertrofik_skar_keloid.pdf
https://www.healthline.com/health/keloids#home-treatment
https://www.nhs.uk/live-well/healthy-body/keloid-scars/
https://www.aad.org/diseases/a-z/keloids-treatment
https://www.medicinenet.com/keloid/article.htm
https://www.health.harvard.edu/a_to_z/keloids-a-to-z
“Keloid” ile ilgili sorular ve cevapları için tıklayınız.