Genital herpes nedir?
Herpes genitalis (Genital uçuk) cinsel temasla bulaşan bir hastalıktır. Hastalığa herpes simpleks virüs (HSV) neden olur. Cinsel temas virüsün bulaşması için ilk faktördür.
Genital herpesin nedenleri nelerdir?
Genital uçuğa neden olan HSV virusunun HSV1 ve HSV2 olmak üzere iki tipi mevcuttur. HSV1 ağız ve ağız çevresinde uçuğa yol açmaktadır. Başta HSV2 olmak üzere her iki tip HSV de genital uçuk nedeni olabilir. Genital uçuğun % 60-70’i HSV tip2 ile oluşur.
Genital uçuk nasıl bulaşır?
Genital uçuğun bulaşması bu hastalığa sahip biriyle anal, oral veya vajinal cinsel ilişki yoluyla olur. HSV1 ve HSV2 kişilerin yaralarından bulunabileceği gibi aynı zamanda normal görünen deri bölgelerinde de bulunabilir. Bu nedenle partneriniz belirti göstermese de bulaştırıcı olabilir.
Genital herpes için risk faktörleri nelerdir?
Kadın olmak. Kadınlarda HSV enfeksiyonu kadınlara göre daha sıktır. Hastalığın erkeklerden kadına bulaşması, kadınlardan erkekler bulaşmasına göre daha kolaydır.
Çok sayıda cinsel partnere sahip olmak.
Bağışıklık siteminin yetersiz olması. Bağışıklığı baskılayan ilaçlar kullanan, AIDS gibi hastalığı olanlar HSV enfeksiyonu geçirmeye eğimlidir.
Genital herpes hangi sıklıkla görülür?
Yapılan çalışmalar her 5 erişkinden biri kadarında HSV2 enfeksiyonu mevcut olduğunu göstermektedir. Bu kişilerin bir çoğunda hastalık hiç bulgu göstermeden veya minimal belirtiler ile geçirildiğinden, kişiler enfeksiyonu geçirdiklerinin farkında değildirler.
Genital uçuk bulguları nelerdir?
Genital uçuk cinsel bölge ve makat çevresinde ağrılı veya kaşıntılı şeffaf kabarcıklar ile başlar. Kabarcıklar açılarak yerlerinde oluşan, iki ile dört hafta içerisinde iyileşen ağrılı yaralar gelişir. Yaralar kabuklanarak iyileşir. Belirtiler ilk defa ortaya çıktığında bu belirtilere eşlik eden ateş, baş ağrısı gibi nezle benzeri bulgular, kasıktaki lenf bezlerinde ağrılı büyüme görülür. Fakat bazen hastalık hiç bulgu ve belirti vermeyebilir.
Genital uçuk tamamen iyileşir mi?
Genital uçuk hayat boyu tekrarlar ile seyreden bir hastalıktır. İlk enfeksiyondan sonra HSV derinin duysal sinirlerine yerleşir ve gizli olarak yaşar. HSV sinirlerden deriye ve mukozaya yayılarak çoğalır ve genital uçuk tekrar eder. Her tekrardan sonra virüs sadece sinirlerde kalarak uyku fazına geçer.
Hastalık tam olarak iyileşmez, uygulanan tedaviler hastalığın verdiği bulguları ve rahatsızlıkları rahatlatır, ayrıca infeksiyonun başka kişilere bulaşması riskini azaltır. Kişiye hastalık bulaştığında hastalık bulguları olmasa da genital uçuk bulaştırıcıdır. Kondom kullanımı da HSV enfeksiyonunun yayılımını önlemekte faydalıdır.
Genital herpes infeksiyonu geliştikten sonra ilk yıl içinde hastalığın tekrar etme olasılığı ve şiddeti daha fazladır. Bazı kişiler yılda dörtten fazla atak yaşarlar. Zamanla ataklar azalır, hatta bazı hastalarda ataklar bitebilir.
Genital herpes tanısı nasıl konulur?
Yaraların aktif olduğu dönemde tanı doktor tarafından kolaylıkla konulur. Herhangi bir şüphe olması durumunda yaradan örnek alınıp test yapılabilir. Ataklar arasında herhangi bir bulgu olmadığında hastalığa tanı koymak için kan testleri yapılabilir.
Genital herpesi olan hastaların riskleri nelerdir?
- Genital herpesin yol açtığı ağrılı genital yaralar günlük yaşamı etkileyebilir. Bağışıklık sisteminde sorun olan kişilerde yaralar daha şiddetli seyredebilir.
- Hastalığı olan kişi yaralara veya yaradan çıkan sıvılara dokunursa vücudunun farklı bir yerine de hastalığı bulaştırabilir. (gözde enfeksiyon, üretrit, proktit, bacaklarda nörojenik ağrı, nadiren menenjit ve bağışıklığı yetersiz olanlarda yaygın hastalık tablosu)
- Genital herpes, deri ve mukozalarda yaralara yol açtığından diğer cinsel ilişkiyle bulaşan hastalıkların ve özellikle HIV infeksiyonunun bulaşma riskini de artmaktadır.
Genital herpes ve gebelik
Gebelikten evvel genital uçuk geçiren kadınlar genellikle güvenli bir gebelik geçirip, normal doğum yapabilir ve bebeği etkileyebilecek minimal bir risk olabilir (erken doğum veya düşük gibi). Herpes taşıyıcısı olan gebelerde, normal doğum esnasında aktif enfeksiyon var ise hastalık bebeğe bulaşabileceğinden, normal doğum yapılmamalı, sezeryan yapılmalıdır.
Gebeliğin ilk birkaç haftasında veya doğumdan evvel ki birkaç haftada ilk genital herpes enfeksiyonun geçirilmesi bebek için yüksek risk oluşturur.
Genital herpesin tedavisi nasıl yapılır?
Genital uçuk için tam iyileşme sağlayan bir tedavi bulunmamaktadır. Asiklovir, valosiklovir, famsiklovir gibi antiviral ilaçların ağızdan alınması veya yüzeyel uygulanması hastalığın önlenmesini veya daha çabuk iyileşmesini, atakların sayı ve şiddetini azaltmasını sağlayabilir. Ayrıca ilaçlar çiftler arasında enfeksiyonun bulaşma riskini de azaltabilir.
Genital herpesten nasıl korunurum?
- Lateks kondomların doğru ve sürekli kullanılışı genital uçuk riskini azaltabilir. Fakat kondom ile kaplanmayan alanlarda genital herpes görülebilir.
- Genital uçuğu olan kişiler aktif belirtileri olduğu dönemde başkalarıyla ilişkiye girmekten kaçınmalıdır.
- Genital uçuklu bir insanın belirtileri olmasa da hastalığı bulaştırabileceği unutmamak gerekir.
- Eğer genital uçuğunuz varsa diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar açısından da test edilmelisiniz.
- Partnerlerinize de bu durumu mutlaka belirtmelisiniz.
“Genital herpes” ile ilgili diğer konular:
Uçuk
Genital siğiller
Vaginal kandida enfeksiyonu
“Genital herpes” ile ilgili kaynaklar:
https://dermnetnz.org/topics/genital-herpes/
http://turkdermatoloji.org.tr/media/hasta_bilgilendirme/genital_herpes.pdf
https://www.aad.org/diseases/a-z/genital-herpes-treatment
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/genital-herpes/diagnosis-treatment/drc-20356167