Solaryum nedir?
Solaryum deriyi bronzlaştırmak amacıyla kullanılan yapay bronzlaştırıcı cihazdır. Solaryumlar genellikle içinde yaıılabilen kapalı kabinler şeklindedir. Kabinlerin içinde alttan ve üstten ultraviyole ışık (yapay gün ışığı)yayan ışık tüpleri vardır. Bazı kabnler ise derininyüzeyine dik veya açıyla gelebilen, hareket edebilen ışık kaynağı bulundururlar.
Nasıl çalışır?
Güneşin yaydığı ultraviole radyasyon (UV: morötesi ışık) gibi solaryum cihazları da UV radyasyon yayarlar. Farklı olarak bu cihazlarının yaydığı ışığın şiddeti ve tipi kontrol edilebilir. Cihazların çoğu UVA ışığı yayar ve UVA ışığının en az zararlı UV radyasyon spektrumu olduğu düşünülmektedir. Her ne kadar UVB radyasyonun cilt kanserine yol açtığı net olarak bilinse de, bazı solaryum üreticileri hala yüksek seviyede UVB yayan lambaları hızlı bronzlaşma amacıyla üretmektedirler. Bazı cihazlar gün ortası ışığının beş katı kadar UV radyasyon yayabilmektedir. Hızlı veya 10 dakikada bronzlaştıran cihazlar olarak tanıtılan cihazlar oldukça yüksek dozda UV ışığı yaydıklarından oldukça sağlıksızdırlar.
Güvenli midir?
Solaryum cihazlarının popüler olduğu 1970-80’lerde, bu cihazların güneş ışığının oluşturduğu sağlıklı görüntüyü oluşturabilecek etkili, hızlı ve zararsız bir alternatif olduğu iddia edilmiştir. Günümüzde güneşle veya solaryumla bronzlaşmanın deri kanseri ve yaşlanmasına yol açtığına dair net deliller vardır. 100.000 den fazla İskandinav üzerinde yapılan 8 yıllık bir çalışmada, solaryum cihazlarını ayda bir veya daha fazla ziyaret edenlerde % 55 oranında daha sık melanom (çok ciddi bir cilt kanseri) görülmektedir.
Hem UVA hem de UVB ışığına maruz kalmak deri kanserinin artışı ile ilişkilendirilmiştir. UV radyasyon ile deri kanseri arasındaki ilişki çok basittir. UV radyasyona maruz kalınan süre arttıkça deri kanseri gelişme riski de artmakta, ayrıca deri daha hızlı yaşlanmaktadır. UVA ve UVB radyasyonun derideki etkileri hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için güneşlenmenin zararları sayfasını ziyaret edin.
Yapay bronzlaştırıcı cihazların tek kullanım alanı fototerapi olmalıdır. UVA veya UVB radyasyonun tedavi amacıyla kullanıldığı bu yöntem sedef ve egzema gibi bir çok cilt hastalığının tedavisinde kullanılır. Fakat bu tedavi doktor kontrolünde yapılmalıdır.
Dünyanın bir çok ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de solaryum klinikleri oldukça yaygın ve kontrolsüzdür. Solaryum kliniğinde çalışanlara zorunlu bir eğitim şartı yoktur. Ek olarak bu cihazları düzenli kontrol edecek ekipler de bulunmamaktadır. Bu solaryum kliniklerine gidenler açısından büyük risk taşımaktadır. Dünya sağlık örgütü devletleri bu konuda etkili kanunları oluşturması için teşvik etmektedir.
Solaryum hakkında yanlış bilinen mitler
Solaryum hakkında bir çok yanlış inanış vardır. Bunlardan bazıları:
“Güneşlenmek veya solaryuma girmek Vitamin D sentezine yardım eder.” Bir çok insan D vitamini ihtiyacını günlük diet ile veya günlük yaşamda rastgele güneş ışığında kalındığında karşılayabilir. Bu nedenle ekstradan güneş ışığına ihtiyaç yoktur.
“Solaryum ile bronzlaşmak tatilde güneş yanıklarına karşı iyi bir koruma sağlar.” Solaryumla bronzlaşmak güneş ışınlarının etkilerini yalnızca sınırlı bir şekilde engeller. Bronz bir ten sadece güneşten koruma faaktörü 2 olan bir güneşten koruyucu krem kadar korur.
“Eğer güneş yanığı olmadan bronzlaşırsam cildim erken yaşlanmaz ve cilt kanserine yakalanmam.” UVA UVB gibi güneş yanığının ilk belirtilerini oluşturmaz, fakat derinin alt tabakaları tarafından emilerek erken deri yaşlanmasına neden olur (lekeler, kırışıklıklar) UVA ayrıca bağışıklık sistemini de baskılayarak deri kanserlerinin gelişiminde rol oynayabilir. Bundan dolayı güneş yanığı geçirmeseniz de yıllar sonra cilt kanserine yakalanabilirsiniz.
“Solaryum, göğüs, prostat, kolon kanseri, kemik erimesi ve diğer hastalıkları engellemektedir.” Solaryumun kanseri ve diğer hastalıkları engellediğine dair hiç bir somut kanıt yoktur.
“Solaryum” ile ilgili kaynaklar:
https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/adult-health/in-depth/sunless-tanning/art-20046803