İmpetigo nedir?
İmpetigo özellikle bebek ve çocuklarda sık görülen bakterilerin yaptığı bir deri enfeksiyonudur. Hastalık oldukça bulaşıcıdır. İmpetigo yüz, eller, bacaklar ve bez bölgesinde su toplaması ve kabuklu yaralara neden olur.
İmpetigo neden oluşur?
İmpetigoya neden olan olan bakteri sıklıkla stafilokokus aureustur. Non-büllöz impetigo (su toplaması olmayan) ise A grubu beta-hemolitik streptokokların yaptığı bir enfeksiyondur.
İmpetigo nasıl bulaşır?
İmpetigoya neden olan bakteri genellikle impetigosu olan bir çocukla temas sonrası bulaşır. Özellikle deride açık bir yara veya sıyrık var ise bakteri daha rahat bulaşır. Ortak kullanılan kıyafet, yatak, havlu ve diğer eşyalar hastalığın bulaşması için etkendir. Kötü hijyen hastalığın bulaşma riskini arttırır. İmpetigo sıcak ve nemli havalarda daha sık görülür.
Kimlerde impetigo görülür?
İmpetigo daha çok çocukları (2-6 yaş) etkileyen bir hastalık olmakla beraber, bağışık sistemi iyi çalışmayan erişkinleri de etkileyebilir. İmpetigo tüm dünyada yaygın bir enfeksiyondur. Özellikle yaz aylarında artar ve gelişmekte olan ülkelerde daha fazla görülür. Atopik egzama, uyuz, bitlenme, mantar enfeksiyonu ve derideki yaralar ( Su çiçeği, böcek ısırığı, deri sıyrıkları, yanık, egzama ve cerrahi dikiş) hastalığa yakalanmayı kolaylaştırır. Yaşlı erişkinlerde diyabet veya bağışıklık sistemini güçsüzleştiren bir neden var ise impetigonun gelişmesi daha kolaydır.
İmpetigonun belirtileri nelerdir?
İmpetigo kaşıntılı, kırmızı bir yara veya su toplaması şeklinde başlar. Su toplamaları çabuk patlar ve sarımsı – bal rengi kabuklu yaralara dönüşür. Bazen yaralar kaşıntılı ve ağrılı olabilir. Yaralar büyüyüp vücudun diğer taraflarına da yayılabilir. Çocukların genel durumu iyi olmakla beraber, hafif ateş, yorgunluk ve lenfadenopati (lenf bezi büyüklüğü) görülebilir.
İmpetigo Non- büllöz (yara kabuklu), büllöz (geniş su toplamaları) ve ektima (ülser) olarak 3 şekilde görülür.
Non-büllöz impetigo en sık görülen impetigo tipidir. Önce küçük su toplamaları şeklinde başlar, sonra patlayarak kırmızı nemli bir yara oluşturur. İlerledikçe sarımsı bal rengi bir kabuk gelişir. Deri bal veya esmer şekerle kaplanmış gibi görünür. Tedavi edilmezse hastalık 2-4 hafta sürebilir, iyileştiğinde yara izi bırakmaz.
Büllöz impetigo tipinde deride geniş şeffaf su toplamaları gelişir, sonradan içerisindeki sıvı bulanıklaşır. Su toplamaları bozulmadan uzun süre deride kalır. Büllöz impetigoda iz bırakmadan iyileşir.
Ektima impetigo tipinde etrafı kızarık, üzerinde sarımsı kabuklar bulunan zımba ile delinmiş gibi ülserler görülür. İyileştikten sonra yara izi (skar) bırakır.
İmpetigoya nasıl tanı konulur?
Tanı genellikle deri muayene edilerek konulur. Genellikle laboratuvar testine gerek duyulmaz. Antibiyotik tedavisine rağmen yara iyileşmez ise doktorunuz yara üzerindeki sıvıdan bir örnek alabilir ve hangi antibiyotiğin en etkili olduğunu öğrenmek için test eder. Çünkü impetigoya neden olan bakteriler bazı antibiyotiklere karşı direnç geliştirmiş olabilir.
İmpetigo komplikasyonları nelerdir?
Kişide ek bir hastalık yok ise genellikle tedaviye iyi yanıt verip, kısa sürede geriler. Eğer yaranın kabukları kaldırılırsa nadiren hastalık iz bırakır. Nadiren aşağıdaki bir takım ciddi hastalıklara neden olabilir.
- Selulit: İmpetigoya neden olan bakteriler bazen selülit denilen derinin derin tabakasının enfeksiyonuna neden olabilir. Buradan bakteriler kana karışarak septisemiye yol açabilirler.
- Guttat psoriasis (Sedef): Bakteriyel enfeksiyon sonrası çocuk ve ergenlerde görülen yağmur damlası şeklinde döküntü ile seyreden sedef tipi
- Stafilokokal Haşlanmış Deri Sendromu: Derinin haşlanmış su ile yanmış gibi soyulduğu ciddi bir tablodur.
- Post-streptokokal Glomeruloneftrit: Böbreğin küçük damarlarında gelişen bir enfeksiyondur.
- Toksik şok Sendromu: İmpetigodan sonra görülme olasılığı düşük nadir bir hastalık tablosudur. Ateş ile birlikte deride kızarma ve soyulma görülen, hipotansiyonun görüldüğü, diğer organların tutulduğu bir hastalıktır.
- Akut romatizmal ateş: İmpetigo çok nadiren akut romatizmal ateşe neden olur.
İmpetigo tedavisi nasıl yapılır?
Tedavi sırasında öncelikle kabuklar kaldırılmalıdır. Çünkü sürülen ilaçlarla beraber hastalığın kendi özelliği ile oluşacak kabuklanma mikroplar için çatı görevi gösterir ve enfeksiyonun iyileşmesini geciktirir.
Deriye günde 2-3 kez antiseptik ( povidin iodin, hidrojen peroksit vs) uygulanır. Yüzeyel uygulanan antibiyotikli kremlerin 5 gün kullanılması ilk tedavi seçeneğidir. Enfeksiyonun yayılmaması ve çabuk iyileşmesi için yara yeri kapatılır. Bulgular çok şiddetli ve belirgin ise, üçten fazla lezyon var ise, komplikasyonlar açısından yüksek risk var ise, enfeksiyon gerilemez veya komplikasyon gelişirse ağızdan antibiyotik tedavisi başlanır.
İmpetigo kendiliğinden iyileşir mi?
İmpetigo tedavi edilmese bile en fazla 3 hafta içinde iyileşir. Fakat bazen hastalık daha uzun sürebilir. Hastalık kendiliğinden iyileşse de, aktif olduğu sürece başkalarına da enfeksiyonu bulaştırabildiğinden muhakkak tedavi edilmelidir. Ayrıca tedavi edilmeyen vakalarda komplikasyon riski de artar.
Tekrar impetigo geçirebilir miyim?
Kolaylaştırıcı faktörler devam ettiğinde impetigo tekrarlayabilir.
Hastalığın tekrar etmemesi için ne yapılmalıdır?
Hastalık mikrobu bazı kişilerde perianal bölge (makat) ve burun deliklerinde yerleşmiş olabilir. Özellikle tekrarlayan enfeksiyonlarda bu bölgelere de yerel antibakteriyel krem uygulaması yapmak gerekmektedir. Eller antibakteriyel sabunlarla sık sık yıkanmalı, tırnaklar kısa kesilip, eller temiz tutulmalıdır. Her gün banyo yapılmalıdır. Hastanın kaşıntısı giderilmelidir. Hastalığın yeniden tekrar etme nedeni bulunmalıdır. Genellikle evde yaşayan ve bu mikrobu taşıyan başka bir kişiden enfeksiyon bulaşabilir.
Başka insanlara impetigo geçmemesi için ne yapılmalı?
Diğer kişilerle yakın temastan kaçınılmalıdır. Çocuklar yara kabukları kuruyana kadar ve antibiyotik kullanmaya başladıktan sonra bir gün sonrasına kadar okula gitmemelidir. Evde farklı havlular kullanılmalıdır. Kıyafetler günde bir değiştirilmeli ve yıkanmalıdır.
“İmpetigo” ile ilgili diğer konular:
Atopik egzama
Bitlenme (Pediküloz
Egzama
Psoriasis
Uyuz hastalığı nedir? Nasıl Bulaşır?
“İmpetigo”ile ilgili kaynaklar:
https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/understanding-impetigo-basics
https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/infections-and-poisoning/impetigo
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15134-impetigo
https://kidshealth.org/en/parents/impetigo.html
https://dermnetnz.org/topics/impetigo/
https://turkdermatoloji.org.tr/media/hasta_bilgilendirme/impetigo.pdf
https://www.nhs.uk/conditions/impetigo/
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/impetigo/symptoms-causes/syc-20352352