Su çiçeği sıklıkla çocuklarda görülen, erişkinlere de nadiren bulaşabilen Varisella zoster virüsün neden olduğu bir bulaşıcı hastalıktır. Su çiçeği geçmişte yaygın bir hastalık iken; aşının kullanılmaya başlamasından bu yana sıklığı azalmıştır. Hastalık oldukça bulaşıcıdır. Belirtileri ateş ve deride su dolu kabarcıklardır.
Kimler su çiçeği riski altındadır?
Su çiçeği dünya çapında görülen, her ırktan, cinsiyetten ve yaştan insanı etkileyen bir enfeksiyondur. Çoğunlukla on yaşından önce çocuklarda görülür. Bir kişi suçiçeği enfeksiyonuna yakalandıktan sonra, ömür boyu bağışıklık sağladığı için hastalığa tekrar yakalanması pek olası değildir. Suçiçeği aşısı olmayanlarda hastalık daha sık görülür ve şiddetli seyreder.
Su çiçeği nasıl bulaşır?
Hastalık genellikle hasta kişinin öksürmesi veya aksırması sonucu solunum yolu ile bulaşır. Ayrıca su toplamalarının patlaması sonrası oluşan yaradan direk temas ile geçebilir.
Su çiçeğinin belirtileri nelerdir?
Su çiçeği ateşle başlar. Ateşle birlikte yorgunluk, halsizlik ve başağrısı görülebilir. Ateşten 2-3 sonra deride bulgular görülmeye başlar. Oldukça kaşıntılı olan döküntüler önce kızarıklık şeklinde başlar ve sonra su dolu kabarcıklar gelişir. İlk olarak göğüste, sırtta ve yüzde ortaya çıkar ve daha sonra ağız içi, göz kapakları veya cinsel bölge dahil olmak üzere tüm vücuda yayılabilir. Su toplamaları bir hafta içinde kuruyarak kabuklanır.
Su çiçeğine nasıl tanı konulur?
Hastalığın tipik deri bulguları ile tanı konulması kolaydır. Bazen kan tahlilleri ve mikroskopik inceleme yapmak gerekebilir.
Su çiçeği komplikasyonları nelerdir?
Sağlıklı ve aşı olmuş bireylerde genellikle herhangi bir komplikasyon görülmezken bebek, genç, erişkin, hamile ve bağışıklık sitemi iyi çalışmayan kişilerde ( AIDS, kanser, organ nakledilmiş hastalar, bağışıklık sistemini baskılayan kortizon vb gibi ilaç kullananlar ve kemoterapi alanlar) komplikasyon gelişme riski daha fazladır. Nadiren ölüm vakaları görülebilmektedir.
Su çiçeği tedavisi nasıl yapılır?
Tedavi hastalığın bulgularını gidermeye yöneliktir. Ateşi düşürmek için ağızdan parasetomol içeren ilaçlar kullanılır. İbuprofen içeren ateş düşürücüler şiddetli bakteri enfeksiyonlarına neden olabileceği için kullanılmamalıdır. Ateşi düşürmek için aspirin 12 yaş altı çocuklarda kullanılmamalıdır.12 yaşın üstünde asiklovir denen antiviral ilacın ağızdan kullanımı faydalıdır. Su çiçeği geçiren bağışıklık sistemi baskılanmış hastaların damar yolu ile asiklovir tedavisi yapılır.
Kalamin losyon ve antihistaminikler kaşıntıyı gidermek için kullanılır. Kaşıma ile yaralara mikrop bulaştırabileceği için tırnaklar kısa kesilmelidir. Kaşıntı yara izlerine neden olabileceğinden önlenmelidir. Ilık banyo yapılıp, deri havlu ile nazikçe kurulandıktan sonra nemlendirici uygulanması faydalıdır. Bol kıyafetler tercih edilmeli, bol su içilmelidir.
Hastalık ne kadar zamanda iyileşir?
Hastalık genellikle 10-14 günde iyileşir.
Çocuklar kaçıncı gün de okula dönebilir?
Döküntülerin ortaya çıkmasından yaklaşık 7-10 gün sonra çocuklar okula geri dönebilir. Kabarcıklarda sıvı varken hastalık bulaşıcı olduğu için, tüm döküntüler kabuk tutana kadar okula gidilmemelidir.
Erişkinler su çiçeği geçirebilir mi?
Evet. Her ne kadar su çiçeği sıklıkla çocukluk çağı hastalığı olarak düşünülse de özellikle aşısız veya çocukluk döneminde su çiçeği geçirmemiş yetişkinlerde de görülebilir. Erişkinlerde bulgular daha şiddetli olma eğilimindedir.
Su çiçeği normalde hafif fakat rahatsız edici bir hastalık olmasına rağmen erişkinlerde ciddi komplikasyonlara, hastaneye yatışa ve hatta ölüme yol açabilir.
Su çiçeği ve hamilelik
Hamile bir kadında suçiçeği gelişirse, kendisi ve doğmamış çocuğu ciddi komplikasyon riski altındadır. Akciğer iltihaplanması, düşük doğum ağırlığı anormal uzuvlar ve beyin gelişimi gibi doğum kusurları, hayatı tehdit eden enfeksiyon komplikasyonlardır.
Suçiçeği ikinci kez geçirilebilir mi?
Genellikle cevap hayır olsa da nadiren ikinci kez suçiçeği geçirilebilir.
Su çiçeği ve zona
Suçiçeği geçirildikten sonra sinir hücrelerinde varicella-zoster virüsü bulunmaya devam eder. Asla kaybolmaz ve yıllarca hareketsiz kalabilir. Virüs vücut direncini etkileyen bir durumda veya yaşlılıkta aktif hale gelir ve zona gelişir. Zona ile ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşmak için tıklayınız.
Su çiçeğinden nasıl korunulur?
Öncelikle hastalıklı kişi ile temastan kaçınılmalıdır.
Su çiçeğinden korunmanın en iyi yolu aşıdır. 2 kez yapılan aşılama % 90’ın üzerinde koruma sağlar. Aşı olanlarda hastalığı geçirebilirler. Fakat hastalık hafif geçer veya hiç döküntü görülmeyebilir.
Aşılanma sadece kişiyi değil tüm toplumu hastalıktan korur, özellikle ölüm riski olan bağışıklığı düzgün çalışamayan hastalar için bu çok önemlidir.
Hiç su çiçeği geçirmemiş çocuklara iki doz aşı yapılmalıdır; ilki 12 ila 15 aylıkken, ikincisi ise 4 ila 6 yaşları arasında. 13 yaşın üzerindeki ve hiç aşılanmamış kişilere iki doz aşı yapılmalıdır. Aşı en az 28 gün arayla uygulanmalıdır.
“Su çiçeği” ile ilgili diğer konular:
Zona
Referanslar:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions
https://www.nhs.uk/conditions/chickenpox/
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4017-chickenpox
https://www.cdc.gov/chickenpox/vaccination.html
https://www.webmd.com/children/what-is-chickenpox
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2722564/
https://dermnetnz.org/topics/chickenpox