Cilt lekesi aşağıda sıralı olan cilt hastalıklarında görülebilirler.
• Gebelik maskesi ( Melasma )
• Güneş lekeleri ( Lentigo )
• Çiller ( Efelid )
• Mantar hastalıkları ( Pitriasis versikolor )
• Postinflamatuvar pigmentasyon
• Fitodermatit ( Bitki dermatitleri )
• Berloque dermatiti ( Parfüm dermatiti )
• Poikiloderma of Civatte
Bu 8 tip cilt lekesi yaşamımızı tehdit etmemekle birlikte; bir takım kozmetik problemlere sebep olabilmekte, hatta bazı kişilerin sosyal yaşamını da etkileyebilen bir takım psikolojik problemlere yol açabilmektedir.
Gebelik maskesi ( Melasma )
Sıklıkla karşılaştığımız, yüzde görülen koyu lekelerden biri gebelik lekeleridir. Kadınlarda yaygın olarak gebelik, doğum kontrol hapı veya östrojen hormonu kullanılması ile ortaya çıkar. Bu tip lekeler erkeklerde de gelişebilir. En çok alın, yanak ve dudak üzerinde görülür.
Tedavide öncelikle doğum kontrol hapları kesilmeli, güneşe olabildiğince maruz kalınmamalı, şapka ve güneşten koruyucular kullanılmalıdır. Tedavide hidrokinon, azeleik asit veya kojik asit gibi kimyasal renk açıcılar veya günlük uygulanan peeling kremleri kullanılabilir. Ayrıca Dermatoloji uzmanları tarafından kimyasal peeling ve lazer tedavisi uygulanabilir.
Çiller ( Efelid )
çiller yüz ve güneş gören diğer alanlarda görülebilen, milimetrik boyutta, kahverengi lekelerdir. Sıklıkla, açık renk tenli kişilerde, özellikle de kızıl saçlı kişilerde görülür. çillerin ailesel özelliği vardır ve koyu renk tenli kişilerde de görülebilir.
çiller yaz aylarında daha belirginken; kışın ya tamamıyla ortadan kalkarlar ya da renkleri solar. Genellikle yaş ilerledikçe azalırlar ve daha az belirgin hal alırlar. Güneşten korumanın dışında tedaviye gerek yoktur.
Güneş Lekeleri ( Lentigo )
Uzun süreli güneş hasarı, orta yaştan sonra, kişilerin yüz ve ellerinde, kahverengi, büyük ve düz lekelere neden olur. çillerden farklı olarak, kışın solmalarına rağmen; tamamen ortadan kalkmazlar. Sıklıkla yaşlılık lekeleri veya karaciğer lekeleri olarak bilinirler; doğru tanımlama ise, solar lentigodur ( Güneş lekesi ).
Güneş lekeleri, sıklıkla açık renkli kişilerde görülür; fakat kolay bronzlaşan kişilerde de sıktır. Güneş lekeleri, deriyi boyayan melanosit denen hücrelerin artması sonucu oluşurlar.
Bunlar zararsızdır ancak kanser olan melanomdan ayırmak önemlidir. Eğer bir güneş lekesi büyüyor, birden fazla renk içeriyor ve sınırı düzensizse veya herhangi bir şüphe uyandırıyorsa, mutlaka bir dermatoloji uzmanına başvurmak gerekir. çünkü melanom denen cilt kanserinde erken tanı hayat kurtarıcıdır.
Hiperpigmente Pitriasis Versikolor ( Deri lekeleri şeklinde görülen mantar enfeksiyonu )
Malezya dediğimiz kepekten de sorumlu olan bir mantar türü; özellikle yaz aylarında, boyun, sırt ve gövde gibi alanlarda 0,5 – 1 cm’ lik kahverengi cilt lekelerine sebep olur.
Pitriasis versikolor, cilde sürülen veya ağızdan alınan ilaçlarla tedavi edilir. Lokal uygulanan tedaviler, deriye uygulanan şampuan, krem ve losyonlar şeklinde olabilir. Ağızdan alınan bir çok tedavi Pitriasis Versikolor’ u başarılı bir şekilde tedavi eder. Fakat yan etkileri ve diğer ilaçlarla etkileşimi yüzünden bu ilaçlar, Dermatoloji uzmanlarının kontrolünde kullanılmalıdır.
Postenflamatuar pigmentation
Postenflamatuar pigmentasyon; bir travma ( örneğin yanık ) veya inflamatuar hastalıklar ( egzemalar ) sonrasında gelişen lekelerdir. Daha çok koyu tenli kişilerde görülür. Derinin üst tabakası olan epidermisteki tahrip, derideki melanosit denen hücrelerin melanin sentezlemesini uyarır. Melanin maddesi de, ciltte koyulaşmaya neden olur. Derinin yüzeysel ve orta kısmını ayıran bazal tabakayı etkileyen liken gibi hastalıklarda; derinin orta tabakasında melanin birikimi olur; bu da derinin gri- kahverengi bir ton almasına neden olur.
Bu tip lekeler, güneşe maruz kalındığında arttığından, muhakkak yüksek faktörlü ( 30 ve üzeri ) güneşten koruyucular kullanılmalıdır. Peeling yapan maddeler yüzeysel olan lekeleri geçirebilmesine rağmen; derin lekelere etkili olmamaktadır.
Fitodermatit
Fitodermatit bitkilere karşı oluşan bir fototoksik reasiyon sonrası gelişir. Bitkilerde bulunan bir kimyasal madde olan furokumarin ( psorolen ), ultraviole güneş ışınlarının bir tipi olan UVA tarafından uyarılır. özellikle açık havada zaman geçirilen bahar ve yaz aylarında; deride önce çizgi şeklinde su kabarcıkları oluşur; birkaç gün ve ay sonra da garip şekilli cilt lekeleri gelişir. Bu lekeler derinin yüzeysel ve orta tabakasından kaynak alırlar. Sebep olan bazı bitkiler maydanoz, kereviz, havuç, bazı turunçgiller ve bazı vahşi çiçeklerdir.
Berloque dermatiti ( Parfüm dermatiti )
Berloque dermatiti, bergaptene ( 5- methoksipsoralene ) karşı gelişen fototoksik bir reaksiyondur. Bergapten genellikle eski parfümlerde bol bulunur. Sıklıkla boyunda çizgisel bir lekelenmeye neden olur.
Poikiloderma of Civatte
Poikiloderma of Civatte; özellikle boynun dış yan yüzünde, devamlı süregelen ağsı bir kızarıklık ve lekelenme ile seyreden bir hastalıktır. Daha nadir olarak, kolları ve yüzü de etkileyebilir. Bu tablo yıllarca güneşe maruz kalınma sonrasında gelişen deri hasarı nedeniyle oluşur.
Cilt lekeleri nasıl tedavi edilir ?
öncelikle cilt lekesi olan kişiler mutlaka bir Dermatoloji uzmanına başvurmalıdır. Cilt lekeleri, özellikle güneşe maruz kalan alanlarda görüldüğünden, SPF faktörü en az 30 olan bir güneşten koruyucu ürün kullanılmalıdır. öncelikle hidrokinon, retinoik asit , kortizon, glikolik asit ve diğer meyve asitleri, azelaik asit, vitamin C içeren ilaç ve kozmetik ürünlerin kullanımı faydalıdır.
Kimyasal peeling ( cilt soyma işlemi ), lazer, IPL ( Intensed pulsed light ), kriyoterapi ( nitrojen gazı ile yapılan buz tedavisi ), dermabrazyon gibi müdahaleler etkili olmakla birlikte, eğer bu uygulamalar gerekli önlemler alınmadan uzman doktorlar tarafından yapılmazsa, cilt lekelerinin artmasına bile neden olabilir. Yapılacak bu müdahalelerin tecrübeli uzman hekimlerce yapılması, alınacak kozmetik sonucun kalitesini arttıracaktır.
Ayrıca hastalara, tedavi tamamlanmadan önceki dönemde veya tedavi esnasında, rahat edebilmeleri açısından, özellikle güneşten koruyucu içeren kamuflaj amaçlı makyaj malzemelerinin önerilmesi, hastaların konforunu arttırmaktadır.
“8 tip cilt lekesi ve tedavisi” ile ilgili konular:
Gebelik lekesi
Güneş koruyucular
Intensive pulsed light (IPL)
Kimyasal peeling
Lazer
Pitriasis versicolor