Takı alerjisi nedir? Belirtileri, tedavi ve korunma yolları | Dermatoloji uzmanı Dr. Şafak Metekoğlu Akalın

Takı alerjisi nedir?

Takı alerjisi takıya bağlı gelişen bir tür alerjik temas dermatitidir. Alerjik temas dermatit (alerjik temas egzaması) ise her yaşta görülen, deriye temas eden herhangi bir maddeye karşı gelişen bir reaksiyondur.

Takı alerjisi en çok imitasyon takılarda sık kullanılan bir metal olan nikele karşı gelişir. Piercing kullanımının artması ile birlikte maalesef takı alerjisi sıklığı da arttı. Küpe hariç diğer takılar deri yüzeyine temas ederken, piercing deriyi delerek daha derin katmanlar ile temas ettiğinden piercing alerjisi daha şiddetli olur.

Takı yapımında kullanılan ve alerjiye neden olan metaller nelerdir?

Nikel: İmitasyon takılarda en çok kullanılan metal nikeldir. Nikele karşı alerjik reaksiyon gelişimi, genelde ilk olarak kulak delinmesi sonucu gerçekleşir. Kulakları delinmiş kişilerde, delinmemiş olanlara göre, nikele karşı alerjik temas dermatit gelişimi oranının, 10 kat daha fazla olduğu gözlenmiştir.

Nikele karşı hassas olan kişilerde bu alerjik reaksiyonlardan korunmak için, altın ve gümüş takı önerilir. Ancak nadiren de olsa, altın ve gümüşe alerjisi olanların da bulunduğu unutulmamalıdır.

Kobalt: Gümüşe benzer bir metaldir ve birçok özelliği demir ve nikele benzer. Genellikle diğer metallerle birlikte metal alaşımlarının içinde bulunur.

Gümüş: Düşük ayarlı gümüş takılar genellikle nikel içerirler ve bu nedenle gümüş takılara karşı da alerjik reaksiyon görülebilir.

Altın: Altın alerjisi genelde düşük ayarlı altın takıların nikel içermesi nedeni ile gelişir. Nikel alerjisi ile benzer bulgular gösterir. Bazen kalıcı kabartılar (nodüller) özellikle piercing kullananlarda gelişebilir. Bazen bu kabartıların cerrahi müdahale ile çıkarılıp, patolojik incelemeye gönderilmesi gerekir.

Genelikle saf altının alerji yapmadığı bilinmektedir. Genellikle altın alerjisi takının içerisinde bulunan nikele karşı gelişmektedir. Aşağıda görüldüğü gibi altının ayarı azaldıkça içinde içerdiği nikel miktarı artmaktadır. Bu nedenle altın alerjisi olan kişiler yüksek ayarlı altın takı kullanmalıdır.

24 ayar (saf altın) % 99.9 altın, binde bir diğer metalleri içerir.
18 ayar % 75 altın içerir.
12 ayar is % 50 altın içerir.
9 ayar % 37.5 altın içerir.

Takı alerjisinde hangi şikayetler olur?

En sık olarak kulak, el parmakları ve boyun etrafında görülen alerji, son yıllardan piercing modası ile birlikte yüz ve vücudun diğer alanlarında da görülmeye başladı.

Genellikle takı ile temas eden alanda belirtiler 12-48 saat sonra ortaya çıkar. yoğun kaşıntılı bir kızarıklık, şişlik, yanma, su toplaması, pullanma şeklinde başlar, kabuklanarak yara halini alır. (Akut alerji). Tekrarlayan temaslar sonucu alerji kronikleşir cilt kurur, kalınlaşır ve rengi koyulaşır.

Genellikle döküntü takının değdiği alanda gelişir. Ama döküntü bazen vücudun diğer alanlarına yayılarak ciddi problem yaratabilir. Terleme ile şikayetler artar.

Bazen takı alerjisindeki yaralara bakteriler bulaşır ve sarımsı kabuklu, sulantılı yaralar (impetigo) gelişebilir. Bazen de furonkül (çıban) denen iltihaplı şişlikler gelişebilir.

Takılara bağlı görülebilecek diğer diğer deri sorunları nelerdir?

Takı alerjisinin diğer formları takının temas ettiği alanda görülen kontak (temas) ürtikeridir. Takılara bağlı reaksiyonların hepsi alerjik değildir.

Takılara karşı gelişen bir dermatit türü irritan temas dermatitidir. Takının yüzeyindeki partiküller, metalin üzerindeki kir, takının altında kalan su ve sabun artıkları takının değdiği alanda tahrişe neden olur ve dermatit gelişir. Tahriş reaksiyonu daha çok hassas ciltlerde veya atopik dermatitli kişilerde gelişir.

Sedef ve vitiligo hastalarında takının değdiği alanda travmaya bağlı hastalığın bulguları gelişebilir. (Köbrenizasyon)

Takı alerjisi en çok kimlerde görülür?

Takı alerjisi her hangi bir yaşta gelişebilir. Bir kez takı alerjisi geliştiğinde yıllarca, hatta ömür boyu sürer. Takı alerjisi kadınlarda daha fazla görülür, muhtemelen bunun nedeni kadınların daha fazla takı takması. Hassas, alerjik bünyeli, egzamaya yatkın ve kuru ciltlerde takı alerjisi daha sık görülür.

Takı alerjisinin tanısı nasıl konulur?

Tanı doktorun muayenesi ve doktorun şikayetin olduğu alana herhangi bir takının değip değmediğini sorması ile konulur. Alerjiyi yapan metalin hangisi olduğunu bulabilmek için dermatoloji uzmanları patch test (yama testi) yaparlar. yama testinde nikel veya diğer metallerden çok küçük miktarda sırtın üst bölgesine sürülür ve bu alan 48 saat kapatılır. Eğer herhangi bir metale alerji var ise genellikle 48 saat içinde kaşıntı, kızarıklık, ödem, su toplaması gibi bulgular gelişir.

Takı alerjisinin tedavisi nasıl yapılır?

Takı alerjisinin tedavisi yoktur. Ancak takı kullanılmadığında şikayetler geriler. Gelişen hafif bulgular için lokal kortizonlu kremler ve ağızdan alınan antihistaminik ilaçlar yardımcı olabilirken , semptomlar çok şiddetli ise, ayrıca ağızdan kontizonlu haplarda kullanılabilir.

Takı alerjisini önlemek için ne yapılmalıdır?

Takıların kaliteli paslanmaz çelikten veya yüksek ayarlı sarı altından yapıldığından emin olun. Beyaz altın, 9 ve 18 ayar altın nikel içerdiğinden alerji yapar. Diğer nikel içermeyen metaller arasında saf gümüş, bakır, platin ve titanyum bulunur.
Her gün taktığınız veya takmanız gereken mücevher, örneğin bir alyans, alerjik reaksiyona neden oluyorsa, platin gibi alerjik olmayan bir metalle kaplanabilir. Bununla ilgili bir kuyumcuya danışabilirsiniz.
Kolye gibi takılar giysilerin üzerinde kullanılabilir.
Terliyken takı kullanılmamalıdır.
Takının üzerine şeffaf oje sürülerek, takının geçici bir süre deriye teması engellenmiş olur. Oje belli aralıklarla yeniden sürülmeli oje alerjisi var ise kullanılmamalıdır.
Kuru, hassas ve alerjik cilde sahip kişilerde bu sorun daha fazla görüldüğünden; cildin kuruluğunu gidermek için özellikle banyodan sonra nemlendirici kullanımı önerilebilir.
Nikele aşırı hassas olmanız durumunda, karışık kuru yemiş ve çikolata gibi nikel açısından zengin gıdalardan da kaçınmanız gerekebilir.
Titanyum dioksit bulunduran güneş koruyucular (güneş koruyucuların çoğunluğu bu maddeyi içerir)ve bazı kozmetikler takıdan altının çözünmesine neden olur ve alerjik reaksiyon riski artar. Takı alerjiniz var ise güneş koruyucu kullandığınızda altın takı takılmamalıdır.
Bazı özel kozmetik ürünler ise, cilde sürüldüğünde deri üzerinde gözle görülmeyen ince bir tabaka oluşturarak, 2- 3 saat süresince bir bariyer oluşturur. Böylece takı ile cildin teması büyük oranda engellenebilir.