Saçlar uzama esnasında 4 farklı evre geçer: Anajen, Ketogen, Telojen ve Eksojen. Bu evrelerin uzunluğu yaşa, beslenme düzenine, hormonal faktörlere , mevsime ve psikolojik süreçlere göre değişmektedir.
Anajen (Büyüme) evre
Saç büyüme aşaması anajen evre ile başlar. Bu aşama boyunca saç kökünde melanin de (saçı boyayan melanosit denen hücrelerde üretilen boya maddesi) üretilir. Saçların yaklaşık yüzde 90’ı anajen evrededir.
Anajen evre ne kadar sürer?
Anajen evre saç büyümesinin en uzun aşamasıdır ve yaklaşık 3 ila 5 yıl sürer, ancak bazı kişilerde tek bir saç 8 yıl veya daha uzun süre büyümeye devam edebilir. Anajen aşama genellikle Asya kökenli insanlarda daha uzundur. Bu da Asyalıların saçlarının 3 metreye kadar uzayabileceği anlamına gelir. İşte Rapunzel karşınızda. Ayrıca saçlar yaz aylarında kışa göre daha hızlı büyür.
2. Katajen (Geçiş) evre
Katajen evre anajen evre sona erdiğinde başlar ve bu evrede aktif saç kökleri küçülür ve büyümesi sona erer. Saçların yalnızca yüzde 5’i katajen evrededir.
Katajen evre ne kadar sürer?
Katajen evre yaklaşık 2-3 hafta kadar sürme eğilimindedir.
Telojen (Dinlenme) evre: Dinlenme aşamasıdır ve bu aşamada saç büyümez, ancak saç köküne bağlı kalır. Saçların tahmini olarak yüzde 10 ila 15’i bu aşamadadır.
Telogen evre ne kadar sürer?
Yaklaşık 3 ay sürer.
Ekzojen Evre
Bu evreyi telejon evrenin bir parçası olarak görenler de vardır. Saç büyüme döngüsünün son aşamasında saçlar köklerini bırakıp dökülür. Artık yeni saç büyüme döngüsü anajen evre ile yeniden başlayabilir.
Saçın büyüme döngüsü bozulursa ne olur?
Her bir saç teli birbirinden bağımsız olarak büyüme döngüsünün farklı evrelerinde bulunur. Eğer bu böyle olmasaydı saçların hepsi aynı zamanda dökülürdü. Büyüme döngüsü bozulduğunda saç dökülmesi ve saç incelmesi görülür, saç yeterince uzayamaz.
Örneğin, yoğun diyet veya yüksek ateşten yaklaşık 12 hafta sonra telogen effluvium (ani yaygın saç dökülmesi) yaşanabilir. Anagen evre kısaldığından, birçok saç teli aynı anda telojen evreye girer; 3 ay sonra da eksojen evrede saç dökülmesi artar.
Saçınızın büyüme döngüsü sürekli bozuluyorsa (örneğin iyi beslenmeyle desteklenmiyorsa) saçlarınızın eskisi kadar uzamadığını görebilirsiniz. Bunun nedeni saçların istenilen uzunluğa ulaşması için anajen evrede yeterince uzun kalamamasıdır.
Referanslar:
https://www.philipkingsley.co.uk/hair-guide/hair-science/hair-growth-cycle.html
https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/hair-growth