Alerjik Temas Egzaması nedir?
Temas egzaması deri ile temas eden çeşitli maddelerin sebep olduğu bir hastalıktır. İki tip temas egzaması vardır. 1. Alerjik temas egzaması, 2. İrritan temas egzaması. Alerjik temas egzamasına neden olan maddelere alerjen denilir. Eğer bir kişi bu alerjene karşı alerjik ise, bu alerjen ile temas kaşıntı ve küçük su dolu kabarcıklara neden olur. Bu tablo ise alerjik temas egzaması olarak adlandırılır.
Asitler, alkali, çözücü, kuvvetli sabun ve deterjanlar genelde alerjik temas egzamasına neden olmaz. Kuvvetli kimyasallar herkesin derisinde reaksiyon oluşturur. Bu maddelere irritan denilir. Bazı kimyasal maddeler hem alerjen, hem de tahriş edici olabilir.
Egzamanın görüntüsü nasıldır?
Genellikle deri kırmızı, ödemlidir ve su dolu kabarcıklar vardır. Kabarcıklar patlayarak, pullanma ve kabuklanmaya neden olur. Daha sonra deri rengi koyulaşır ve derinin kabalaşır. Alerjik temas egzamasını diğer döküntülerden ayırmak zordur.
Sebebi nedir ve nasıl saptanır?
Hastanın evde veya iş yerinde derisi ile temas eden maddeler dermatoloji uzmanı tarafından sorgulanır. Bir çok temas egzaması, döküntünün yerleşimi ile tanınır. Bazen fizik muayene ve sorgulama ile alerjen saptanamaz, bu durumda Dermatoloji uzmanları alerjik patch (yama) testi uygularlar. Yama testi temas eden alerjeni tespit etmek için kullanılan kolay ve güvenli bir testtir. Olası alerjenin ufak bir miktarı deriye uygulanıp bantlanır. İki gün sonra test bölgesi açılır. Alerji olduğunda yama testinin uygulandığı alanda küçük kırmızı bir döküntü olur.
Sık rastlanılan alerjenler nikel, lastik, boyalar, koruyucular, parfümler ve bazı bitkilerdir.
Nikel Egzaması
Nikel bir çok metal eşyada bulunan bir maddedir. Bir çok krom kaplı obje, hassas kişilerde reaksiyon oluşturabilecek miktarda nikel içerir.
Paslanmaz çelikten yapılan eşyalar nikel içerir. Fakat bu nikel sıkı bağlandığından nikel hassasiyeti olan kişiler için güvenlidir.
Nikel içeren küpeler kulak memesinde alerjiye neden olurlar. Kulak delmek için kullanılan iğneler veya küpe takılması ile alerji başlar. Kulağı delmek için yalnızca paslanmaz steril iğneler kullanılmalıdır. Delme işleminden sonra en az üç hafta nikel içermeyen küpeler kullanılmalıdır.
Kıyafetlerdeki düğme, fermuar ve klips ve benzeri metal aksesuarlar nikel içerir ve alerjiye neden olabilir. Nikel hassasiyeti bulunan kişiler kıyafetlerinde naylon aksesuarlar kullanmalıdır. Bu kişilerde terleme egzamayı şiddetlendirir. Objelerin terli bir deriye temasından 15-20 dakika sonra deride kaşıntı başlar. Döküntü bir iki gün içinde gelişir. Eğer terleme yok ise aynı objelerin saatlerce teması herhangi bir probleme neden olmaz.
Lastik
Lastikten yapılmış ürünler sıklıkla alerjik temas egzamasına neden olur. Lastiğe eklenen kimyasallar reaksiyona neden olabilir. Lastik, özellikle de lateks kaşıntı, yanma ve kurdeşen gibi ani alerjik reaksiyona neden olabilir. Bazı kişilerde kaşıntı, gözde yaşlanma ve nadiren nefes darlığı oluşabilir. Bu durum sağlık çalışanları gibi lateks eldiven giyenlerde sıktır. Lastik eldivenler eldivenin altındaki deride egzmaya neden olur. Pudrasız eldivenler daha az alerjeniktir. Lastik alerjisi bulunan bir çok kadın ev işlerinde pamuk astarlı eldiven kullanmalıdır. Ayakkabılarda bulunan lastik materyaller ayaklarda alerjiye neden olabilir. Bu kişiler lastik içermeyen ayakkabılar giymelidir. Ayakkabılardaki yapıştırıcılar da probleme yola açabilir. Deri ayakkabılar da bile yapıştırıcılar kullanılır.
Saç Boyaları
Bir çok kişi saclarını herhangi bir zorluk taşımadan boyar. Bununla beraber bazı kişiler parafenilendiamine(PPD) karşı hassastır. PPD kalıcı saç boyalarında kullanılan bir maddedir. Bu madde saça uygulanmadan evvel peroksit gibi bazı kimyasallar ile karıştırılır.
PPD ye alerjisi bulunan kişiler kalıcı saç boyalarını kullanmamalıdır. PPD ye alerjisi olan kişilerin ¼’ü yari kalıcı boyalara karşı da alerjiktir. Bu nedenle uygulanmadan evvel pakette anlatıldığı gibi patch (yama) testi uygulanmalıdır.
PPD ye alerjik bir çok kimse kalıcı olmayan boyaları kullanmalıdır. Bununla beraber az sayıda kişi bu maddelere karşı da hassasiyet gösterebilir.
Bazı kıyafetler PPD içerirken , bazı giysiler de PPD’ye karşı çapraz reaksiyon gösteren boyalar içerebilir. Bunun sonucu olarak bu kişiler özellikle naylon ve polyester gibi sentetik maddelerden yapılmış, siyah renkteki elbiseleri giyemez.
PPD ye hassasiyet gösteren olguların %25 i PPD ile ilişkili olan ve lokal anestezi için kullanılan benzokain maddesine karşı alerjiktir.
Neomisin
Neomisin bir çok antibiyotikli krem, pomat, losyon , göz ve kulak damlaları da bulunan bir antibiyotiktir. Bazen diğer antibiyotikler ve kortizon ile kombinasyon halinde bulunabilir. Bu ilaçları herhangi bir nedenle kullanan kişilerin bazılarında alerjik reaksiyon gelişebilir.
Deri Bakım Ürünleri
Parfüm, losyon ve kozmetikler alerjik temas egzamasına neden olabilir. Bazı kişiler kozmetik ürünlerdeki koku maddelerine hassastır. Diğer bir kısım hastalar ise kozmetik maddelere bozulmayı engellemek için konulan koyuyucu maddelere karşı alerji gelişebilir.
Koku veren maddeler karşı alerjisi olanlar kokusuz kozmetik ürünleri kullanmalıdır. Fakat kokusuz ürünler bile, içerdikleri kimyasalların kokusunu gidermek amacıyla eklenen kokuları ihtiva edebilir. Gerçekten prezervatif (koruyucu) madde içermeyen ürün çok azdır. Koruyuculara karşı olan alerji patch (yama) testi ile saptanabilir.
Kromatlar
Krom içeren kromatlar sıklıkla alerjik temas egzamasına neden olur. Kromatlar çimento, deri, bazı kibritler, boyalar ve paslanmayı giderici ürünlerde bulunur. Bu madde ile temas, otomobil, kaynak, çimento, döküm işleri, yol yapımı işleriyle uğraşanlarda sıktır. Kromatlar açık kahve renkteki deri ayakkabı ve kıyafetlerin yapımında da kullanılır. Ayakkabı egzamaları kromat içeren deri ürünlerinin kullanılması sonucunda oluşur.
Nasıl tedavi edilir?
Reaksiyona neden olan maddeden uzak kalınmalıdır. Dermatoloji uzmanları etken olan maddeler ve bunlardan korunma konusunda hastalarını bilgilendirir. Alerjen maddeyi içermeyen ürünler kullanımı alerjik reaksiyon gelişimini engeller. Dermatoloji uzmanından bu ürünler hakkında bilgi aliniz.
“Alerjik temas egzaması ” ile ilgili konular:
Egzama
El egzamaları
Kuru deri
Nemlendirici
“Alerjik temas egzaması” ile ilgili kaynaklar:
Contact dermatitis
Contact Dermatitis: Facts About Skin Rashes