Mesleki cilt kanseri nedir?
Mesleki cilt kanseri, kimyasal karsinojenler ve iyonize radyasyona mesleki ortamda maruz kalma sonucu gelişen bir hastalıktır. Mesleki cilt kanserleri, mesleki olmayan cilt kanserleri gibi özellikle bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve en ölümcül kanserlerden bir olan melanom tipinde görülür.
Mesleki deri kanserlerinin görülme sıklığı nedir?
Melanom dışı (bazal hücreli karsinom ve skuamöz hücreli karsinom) mesleki cilt kanserleri hızla artmaktadır. Mesleki deri kanserinin kesin sıklığı bilinmemekle birlikte, tanısı konulan mesleki cilt kanseri sayısı beklenen vaka sayısının oldukça altındadır. Yani mesleki ortamda tetiklenmiş cilt kanserleri, dünyada ve ülkemizde mesleki cilt kanseri tanısı alamamaktadır. Örneğin Türkiye’de Türkiye İstatistik Kurumunun verilerine göre bildirimi yapılan mesleki cilt kanseri hastası sayısı 2015 yılında 10 iken, 2012-1014 yıllarında ise bildirilmiş olgu bulunmamaktadır. Tabi ki bu sayının böyle olması pek manidardır. Mesleki cilt hastalıklarının tanı sürecinde genel olarak yasal zorlukların yaşanması ve cilt kanserinin ülkemizde ve pek çok dünya ülkesinde mesleki bir hastalık sayılmaması buna neden olmaktadır.
Güneş hasarına bağlı mesleki cilt kanseri nedir?
Bir çok batı ülkesinde kimyasal maddelerin kullanımının kontrol altına alınması ile mesleki deri kanserlerinin oluşumu azalmıştır. Fakat güneşe bağlı ultraviyole (mor ötesi ışık ) radyasyona maruz kalmak halen bir endüstriyel (mesleki) tehlike olarak tanımlanmamıştır. Avrupa’da bile bir çok ülkede ultraviyole maruziyeti, mesleki cilt kanserini tetikleyen kanserojenler listesinde yer almamakta ve mesleki rutin risk değerlendirilmelerinde genellikle dikkate alınmamaktadır. Oysa bir çok tarım ve turizm işçisi mesleki olarak güneşe maruziyet sonucu mesleki cilt hastalığına yakalanmaktadır.
Ultraviyole radyasyona mesleki maruziyet, bir çok açık hava çalışanı için çok yoğundur. Son çalışmalarda bu tür işyerlerinde çalışan kişilerde melanoma dışı deri kanserlerinin arttığı yayınlanmıştır. Yapılan son bir çalışmada açık hava çalışanlarında bazal ve skuamöz hücreli karsinom ve deri kanseri öncesi bulgusu olan aktinik keratoz için belirgin yüksek risk olduğu saptanmıştır.
Kimler güneşe bağlı mesleki cilt kanseri açısında risk altındadır?
Uzun süre açık havada çalışan işçiler. 40 yaşında bir işçi en az 12 yıl, 50 yaşında 15 yıl, 60 yaşında 18 yıl, 70 yaşında 21 yıl güneşe maruz olarak çalıştıysa mesleki cilt kanseri riski artmaktadır.
Özellikle güneşin yeryüzüne dik geldiği saatlerde (saat 10:00-14:00 arası ) açık havada çalışmak zorıunda olanlar
Açık tenli kişiler
Ailesinde ve kendisinde cilt kanseri olanlar
Çalışma esnasında güneş yanığı yaşayanlar
Cilt kanseri erken tanındığında tedavi edilebilir bir kanser türüdür. Cilt kanserinden korunmak için açık alanlarda çalışan işçilerin ultraviyoleyi engelleyen kıyafetler giymesi, güneşten koruyucu ürünler kullanması ve benzeri önlemler oldukça önemlidir. Günümüzde açık hava çalışanlarının cilt sağlığını korumak için çalışmalar yapılmasına ve koruyucu önlemler alınmasına bir an önce odaklanılmalıdır. Bu bağlamda işveren ve çalışan tarafından aşağıdaki tedbirler alınmalıdır.
1. Mühendislik tedbirleri
Açık havada çalışılan iş yerlerinde ultraviyole ölçümü yapılması
Çalışma ortamına uygun gölgeleme sistemlerinin olması.
Cam ultraviyole ışığı geçirebildiğinden, iş yerlerinde kullanılan arabalarda, sera gibi iş yerlerinde ultraviyole filtreli camlar kullanılması.
Turizm işletmelerinde işlerin mümkün olduğunca self-servis olarak planlanması
2. İdari tedbirler
Vardiyalı çalışma ile ultraviyole maruziyetin yoğun olduğu saatlerde çalışmanın azaltılması, hatta hiç çalışılmaması
İşçilere rutin güneşten korunma önlemleri konusunda eğitim verilmesi
Açık alanda çalışan işçiler için uygun kıyafet, gözlük, güneşten koruyucu ürün temini
İş yeri hekimine ait tedbirler
İşe giriş muayenesinde cilt kanseri riski yüksek saptanan açık alanda çalıştırılmak üzere işe alınmaması ve başka işe yönlendirilmesi
Cilt kanserinin erkenden tanımak için periyodik muayene yapılması
Periyodik muayenede kanser öncesi deri bulgusu saptananların başka işe yönlendirilmesi
Periyodik muayenede kanser öncesi lezyonların tanınıp, dermatoloji uzmanına yönlendirilmesi, gerekirse birinci basamak tedavinin düzenlenmesi
3. Kişisel tedbirler:
En fazla deri hasarı güneşin yeryüzüne en güçlü olarak ulaştığı 10.00- 16.00 arasında oluşur. Eğer bu saatlerde muhakkak dışarıda çalışmanız gerekiyorsa, çalışmanızdan yarım saat evvel, güneşe maruz kalan derinize en az 15 faktörlü geniş spektrumlu güneşten koruyucu güneşten koruyucu krem uygulayın.
Açık renkli, ultraviyoleyi geçirmeyen, yaz koşullarında konforlu çalışmayı sağlayan, uzun pantolon ve uzun kollu tişörtler giyin. Gevşek dokunmuş kumaşlar ve ıslak kıyafetler deriyi güneşe karşı koruyamaz, sıkı kıyafetler daha iyi koruma sağlar. Güneşten koruyan sıkı dokumalı kıyafetler giyin.
Ultraviole filtreli geniş güneş gözlüğü kullanın.
Tam siperli Meksika tipi (Samrero) ve siper genişliği en az 10 cm olan deliksiz, açık renkli, kumaşı güneş geçirmeyen, yaz koşullarında konforlu çalışmayı sağlayan (işçinin kullanmaktan kaçınmayacağı) şapka kullanın.
Uzun süren açık hava aktivitelerinde 30 faktör veya üzeri güneşten koruyucu kullanın.
Güneşten koruyucuyu tüm güneş gören alanlara iyice yedirerek sürün. Kulaklar, dudaklar, ayak tabanı gibi bölgeleri ihmal etmeyin.
Tüm vücut için 2 çorba kaşığı güneşten koruyucu sürün.
Güneşten koruyucunuzu her 2 saatte bir tekrar uygulayın.
Ağaç ve şemsiye altında, gölgede ve bulutlu havalarda bile güneşten koruyucu kullanın, çünkü bu durumlarda da güneş yanığı ve hasarı meydana gelebilir.
Kumsal şemsiyelerinin (gölgeliklerin) yerden yansıyan ışık nedeni ile güneşten korumadığını bilin.
İşinizi yaparken güneşe maruz kalırken, su ile de temas ediyorsanız, suya dayanıklı güneşten koruyucu kremler kullanın. Suya dayanıklı güneşten koruyucuları bile her bir buçuk saatte bir, yüzdükten sonra, kurulandıktan sonra ve terleme sonrası cildinize uygulayın.
Mümkün olduğunca işinizi gölgede yapmaya çalışın.
Güneşten korunma kışın da gereklidir. Kar güneş ışınlarının % 80’ini yansıtır ve deri yanığı ve hasarına neden olabilir. Yüksek rakımda, güneş ışınlarını bloke eden atmosfer daha ince olduğu için, bu bölgelerde çalışanlar derinin açıkta kalan alanlarını muhakkak güneşten koruyucu ile korumalıdır. Bu nedenle kışın yüksek rakımlarda ve karlı havalarda çalışıldığında muhakkak güneşten koruyucu kullanın.
Çalışma ve Sosyal Güvenli Bakanlığı iş müfettişleri tarafından bu tedbirlerin düzenli ve sürekli olarak takibi ise en önemli unsurdur.
“Güneşe Bağlı Mesleki Cilt Kanserleri” ile ilgili diğer konular:
Bazal hücreli karsinom
Melanom
Skuamöz hücreli karsinom
“Güneşe Bağlı Mesleki Cilt Kanserleri” ile ilgili kaynaklar:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15486177
https://www.researchgate.net/publication/233771073_The_relationship_between_occupational_sun_exposure_and_non-melanoma_skin_cancer_Clinical_basics_epidemiology_occupational_disease_evaluation_and_prevention