Ayakların mı kokuyor? Bu yüzden kendini kötü mü hissediyorsun? Yalnız değilsin. Ayak kokusu (Bromodosis) yaygın bir problem ve maalesef ayakkabılarını atmak çözüm değil. Ama evde uygulayacağın bir takım uygulamalar ile ayak kokusu problemini basitçe çözebilirsin. Bu yazımızda ayak kokusunun nedenleri ve bu problemden nasıl kurtulacağınızı anlatacağız.
Ayak kokusu neden olur?
Ayaklarımız binlerce ter bezine sahip oldukları için her gün çok fazla ter üretir. Ayak derimizde yaşayan birçok bakteri türü vardır. Bu bakteriler, ayaklarımızın sürekli olarak ürettiği terde yaşarlar. Bakteriler terle beslendiklerinde ayak kokusuna neden olan bir asit oluştururlar. Bakterilerin yanı sıra mantarlar da ayaklarımızın kokmasına neden olabilir. Bakteriler ve mantarlar sıcağı, nemi ve karanlığı sever, bu nedenle ayakkabımızın içi bu organizmaların üremesi için en uygun yerlerdir.
Kötü hijyen, uzun süre ayakta kalmak, her gün aynı ayakkabıyı giymek veya ayakkabıları yeterince sık değiştirmemek, dar ayakkabılar kullanmak, egzersiz yapmak, stres, kullanılan bazı ilaçlar (örneğin antidepresan ilaçlar), ergenlik veya hamilelik dönemindeki hormonal değişiklikler, obezite, hipertiroidi (tiroid bezininin aşırı çalışması) gibi hastalıklar ve genetik faktörler vücudun daha fazla ter üretmesine yol açarak ayak kokusunu tetikler.
Ayak kokusunu gidermek için neler yapılabilir?
Ayak temizliği ve bakımı
- Ayaklarınızı günde en az bir kez antibakteriyel sabunla yıkayın.
- Ayaklarınızı özellikle ayak parmak aralarını bu bölgede bakteri üremesi daha kolay olduğundan iyice kurulayın.
- Kısa olmaları için ayak tırnaklarınızı sık sık kesin.
- Ayak törpüsü ile ayaklarınızdaki sert, ölü deriyi çıkarın. Sert cilt ıslandığında yumuşar, bu da bakterilerin yaşamayı sevdiği ortamı yaratır.
- Ayaklarınızı kuru tutun. Bu amaçla ayaklarınıza talk pudrası uygulayabilirsin.
- Ayaklarınız çok terliyorsa, ayaklarınıza terlemeyi önleyici ürünler kullanabilirsin.
- Her gece ayaklarınıza pamukla az miktarda alkol uygulayın. Bu, ayaklarınızın kurumasına yardımcı olacaktır. Alkolü cildinizdeki çatlaklara uygulamaktan kaçının.
Çoraplara dikkat!
- Çantanıza fazladan bir çift çorap koyun ve çoraplarınızı öğle yemeğinde veya antrenmandan sonra değiştirin.
- Sentetik olmayan pamuk, bambu veya merserize çoraplar kullanın. Bu doğal malzemeler ayaklarınızdaki nemin buharlaşmasını sağlar. Sentetik çoraplar ise nemi hapsederek koku oluşumunu arttırırlar.
- Evdeyken çoraplarınızı çıkararak ayaklarınızın hava almasını sağlayın.
Ayakkabılara dikkat!
- Ayakkabı ve terlik seçimine özen gösterin.
- Dar ayakkabılar kullanmayın.
- Hava alan deri veya doğal malzeme ile yapılan ayakkabılar tercih edin.
- Yaz aylarında terlemeyi azaltmak için mümkün olduğunca sandalet giymeye çalışın.
- Her gün dönüşümlü olarak giydiğiniz iki çift ayakkabınız olsun. Hava alması için aynı ayakkabıyı iki gün üst üste giymekten kaçının.
- Bir ayakkabınızı giyerken diğerini 24 saat havalandırın. Bu, ayakkabıların tekrar giyilmeden önce ter veya nemden arınmasını sağlar.
- Kurumasına yardımcı olmak için ayakkabılarınızın tabanlıklarını çıkarın ve bu tabanlıkları haftada bir kez yıkayın.
- Ayak kokularını azaltmaya yardımcı olmanın bir başka yolu da ayakkabılarınıza dezenfektan sprey sıkmak ve onları kurumaya bırakmaktır. Bu, ayakkabılarda yaşayan tüm bakterileri öldürür.
Spor yaparken
- Yüzme havuzları ve spor salonlarındaki duşlar gibi ıslak olan halka açık veya toplu yerlerde çıplak ayakla dolaşmayın.
Ayak kokusunu gideren doğal çözümler nelerdir?
Sirke
İki ölçü ılık suyu bir ölçü sirke ile büyük bir kapta karıştırın ve haftada bir kez ayaklarınızı 15 ila 20 dakika bu suda bekletin. Sirke olarak beyaz veya elma sirkesi kullanabilirsin. Sirke, cildi bakteriler için yaşanmaz hale getirir. Ayaklarınızda açık yara, çizik veya kesikler varsa bu uygulamayı yapmayın. Sirke banyosundan sonra ayaklarınızı sabunla yıkayın ve iyice kurulayın.
Karbonat
Mutfakta kullandığımız karbonat, ayaklarda koku yapan bakterileri yok eder ve pH seviyesini dengeler. Çoraplarını giymeden önce çorapların içine bir miktar karbonat dökebilirsin.
Aloe vera
Ayaklarınızı temizledikten sonra ayaklarınıza biraz aloe vera jeli sürün. Aloe vera antibakteriyel özellikleri ile bilinir ve ayak kokusunu giderir.
Lavanta, gül gibi esansiyal yağlar
Ilık su dolu bir leğene lavanta veya gül gibi esansiyel yağlar ekleyip ayaklarınızı 20-25 dakika bu suyun içinde bekletin.
Limon
Limon iyi bir koku giderici görevi görür. Bir leğen sıcak suya birkaç damla limon ekleyin ve ayaklarınızı içine batırın.
Ada çayı
Bir diğer ayak kokusu giderici ise ada çayıdır. Koku gidermesi için ada çayı yapraklarını bir gece önce kullanacağınız ayakkabınızın içine koyabilirsin.
Mısır nişastası
Ayaklarınızın aşırı terliyor ise, ayaklarınızı kuru tutmak için ayakkabınıza biraz miktar mısır nişastası serpin.
Sofra tuzu ve Epsom tuzu
Eğer ayaklarınız çok terliyorsa, kurutmak için tuzlu suyla yıkayabilirsin. Akşam eve geldikten sonra 4 bardak suya 4 çay kaşığı tuz veya epsom tuzu ilave edin. Epsom tuzu magnezyum sülfat tuzudur. Derideki ölü hücreleri atar ve mikroorganizmaları öldürür. Bu karışımı bir leğene boşaltın ve ayaklarınızı 15 dakika bu suda bekletin. Temiz ve pamuklu bir havluyla ayaklarınızı iyice kurutup, çoraplarınızı giyin.
Siyah çay
Siyah çay tannik asit içerir ve bakterileri öldürür. İki poşet çay demlendirin. Ilık suya karıştırıp 15-20 dakika ayak banyosu yapın.
Antipersipiranlar
Ayaklara düzenli olarak koltuk altı ter giderici ürünlerden (antipresipirant sprey, roll on) uygulayabilirsin.
Ayak kokusu için yapılan tıbbi tedaviler nelerdir?
Ayak kokusu için yerel tedaviler
- Terlemeyi azaltmak için alüminyum tuzları
- Bakteriyel enfeksiyonu tedavi etmek için klindamisin, eritromisin ve benzoil peroksit içeren bakterileri yok eden yerel ilaçlar
- Mantar enfeksiyonuna karşı antifungal krem solüsyon veya spreyler
- Etkilenen bölgelerden zayıf bir elektrik akımı geçirerek terlemeyi azaltmaya yardımcı olan iyontoforez tedavisi
- Terlemeyi azaltmak için botulinum toksini enjeksiyonu
Ayak kokusu için ağızdan alınan ilaçlar
- Mantar enfeksiyonunu tedavi etmek için antifungal ilaçlar
- Bakteriyel enfeksiyonu tedavi etmek için antibakteriyel ilaçlar
- Terleme miktarını azaltan ağızdan alınan ilaçlar
Referanslar:
- https://www.nhs.uk/conditions/smelly-feet/
- https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/what-to-know-about-smelly-feet
- https://111.wales.nhs.uk/Bromodosis(smellyfeet)/
- https://health.clevelandclinic.org/4-sure-fire-ways-you-can-avoid-stinky-feet/
- https://www.healthline.com/health/how-to-cool-down-hot-feet-at-night
- https://www.thehealthsite.com/beauty/home-remedies-for-smelly-feet-633168/
- https://www.acibadem.com.tr/hayat/ayak-kokusunu-onlemenin-yollari/
- https://www.conehealth.com/services/podiatry/how-you-can-de-feet-odors/
- https://www.footfiles.com/wellness/foot-baths/article/6-simple-soaks-to-stop-smelly-feet
- https://www.footfiles.com/subject/epsom-salt
- https://www.purplle.com/magazine/article/how-to-get-rid-of-smelly-feet-tips-and-remedies
- https://www.medindia.net/patients/patientinfo/smelly-feet.htm#how-do-you-treat-smelly-feet
“Ayak kokusu” ile ilişkili yazılar:
Aşırı terleme (Hiperhidrosis)
Antipersipiranlar (Terlemeyi önleyen ürünler)
Ayak mantarı