Aft nasıl geçer?

Aft nasıl geçer?

Aft nedir?

Aft tıp dilinde reküren aftöz stomatit denen hastalığın karşılığıdır. Rekürren kelimesi tekrar eden anlamında olup hastalığın tekrar etme özelliğini belirtir. Aft kelimesi Yunanca ülser anlamına gelen “aphtha” kelimesinden kaynağını alır. Stomatit ise ağız içinde görülen inflamasyondur. Yani “Reküran aftöz stomatit”in Türkçe karşılığı tekrar eden ülser şeklinde olan ağız inflamasyonu denilebilir. Hastalık sıklıkla ağız içinde, daha az oranda ise cinsel bölgede görülen ülserler ile seyreder.

Aft belirtileri nelerdir?

Aftlar oval veya yuvarlak şekilli, ortası beyaz veya sarı etrafı kımızı olan ülserlerdir. Özellikle dudak ve yanak içi, dilaltı, yumuşak damak gibi ağzın yumuşak bölgelerinde ve dişetlerinde görülür. Aftlar çıkmadan bir iki gün önce yanma ve batma olabilir. Aft çıktığında ağrı vardır ve bu ağrı çok şiddetli olabilir. Olguların çoğunda aftlar tekrar edici özellik gösterir. Ülserler haftalar hatta aylar sürebilir. Aftların 3 tipi vardır.

  • Tekrarlayan minor aflar: 5 mm çapından küçüktürler ve 1-2 haftada iyileşirler. Yara izi bırakmazlar.
  • Tekrarlayan majör aflar: Sıklıkla 10 mm den büyüktürler. Haftalar veya aylar içinde iyileşir ve yara izi bırakırlar.
  • Herpes benzeri ülserler: Bu aftlar çok sayıda toplu iğne başı büyüklüğünde bir ayda iyileşen ülserler şeklinde görülür. Sıklıkla dilde görülürler.

Aftlar neden oluşur?

Aftların kesin nedeni bilinmemektedir. Fakat aşağıdaki faktörler aft çıkışını tetikleyebilir.

  • Diş için yapılan müdahaleler, dişlerin çok sert fırçalanması, kazara yanağın iç yüzünün ısırılması sonucu gelişen küçük travmalar
  • Sodyum lauril sülfat içeren  diş macunları ve gargaralar
  • Çikolata, kahve, çilek, yumurta, fındık, peynir  ve baharatlı asidik gıdalara hassasiyet.
  • B-12 vitamini çinko, folik asit, demir eksikliği
  • Mide ülserine neden olan helicobacter pylori bakterisi
  • Adet ve gebelikte olan hormonal değişiklikler
  • Stres, uykusuzluk
  • Genetik eğilim
  • Sigarayı bırakmak
  • Ağız içindeki bir bakteriye karşı alerjik reaksiyon
  • Bağışık sisteminde yetersizlik
  • Virüs hastalıkları
  • Bazı ilaçlar (ibuprofen ve benzeri antiinflamatuvar ilaçlar, aspirin
  • Kokain kullanımı

Aftlarla birlikte görülen iç hastalıkları nelerdir?

  • Behçet hastalığı
  • AİDS
  • İnflamatuar bağırsak hastalığı ( Crohn ve ülseratif kolit)
  • Gluten hassasiyeti bulunan Çöliak hastalığı

Afta nasıl tanı konulur?

Aftın klinik görüntüsü ve hastanın öyküsü tanı koydurur.

Aftı olan bir hastaya hangi testler yapılmalıdır?

  • Tam kan sayımı, folik asit, B12, demir ve çinko
  • HIV testi
  • Eritrosit sedimantasyon oranı
  • Çöliak hastalığı için gluten antikorları

Aftlar nasıl tedavi edilir?

Aftların kesin tedavisi yoktur. Minör aftlar 1-2 hafta içinde kendiliğinden iyileşirler. Esas amaç ayrı ve rahatsızlığı gidermek ve daha çabuk iyileşme sağlamaktır.

Acıyı azaltmak amacı ile lokal anestetik içeren krem ve jeller, antiseptik içeren gargara suları, kortizon içeren pomadlar, hiyaluronik asit içeren kapatıcı ürünler doktor tarafından yazılabilir.  Karbonatlı ve tuzlu su ile gargara ağrıyı giderir. Aftın nedenleri araştırıldığında demir, b12 ve folik asit ve çinko eksikliği var ise önce hastanın diyeti düzenlenir. Diyet sonuç vermez ise bu vitamin ve elementler  ağızdan verilir.  Sık ve şiddetli seyreden aftlarda ağızdan bağışıklığı baskılayan ilaçlar (tetrasiklin, dapson, kolşisin oral kortizon vs) da uygulanabilir.

Aftlar ile beslenmenin ilişkisi var mı?

Evet. Diyetten aşağıda sıralanan gıdaları azaltmak veya tamamıyla çıkartmak faydalıdır. Ayrıca Çöliak hastalığı olanlar glutensiz besinlerle beslenmelidir.

  • Kızarmış ekmek, fındık, ceviz, cips gibi sert gıdalar
  • Asitli içecekler
  • Tuzlu ve acılı besinller
  • Gazlı içecek
  • Alkol
  • C vitamini

Aftlardan nasıl korunulabilir?

  • Aftları tetikleyen gidalardan uzak durmak
  • Sağlıklı
  • Ağız hijyenine dikkat emek
  • Yumuşak fırça ve sodyum lauril sülfat içermeyen diş macunları kullanmak
  • İyi uyumak
  • Stresi azaltan spor, yoga yöntemlerden faydalanmak.

Ne zaman muhakkak doktora gidilmelidir?

  • İki haftadan uzun süre iyileşmeyen aftlar
  • Ağrısız olması,
  • Aftların büyümesi
  • Yılda 3’ten fazla tekrarlaması,
  • Şikayeti olan kişinin ailesinde Behçet hastalığı vs. inflamatuar hastalık bulunması, durumunda mutlaka doktora başvurulmalıdır.

“Aft” ile ilgili diğer konular:

Behçet hastalığı

“Aft” ile ilgili kaynaklar:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3227248/
https://emedicine.medscape.com/article/1075570-treatment#d9
https://dermnetnz.org/topics/aphthous-ulcer/
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/canker-sore/diagnosis-treatment/drc-20370620
https://ada.com/conditions/aphthous-ulcers/#prevention

Share

Bir yanıt yazın