Dudak çatlaması; aynen “kuru cilt” problemi gibi; kış mevsiminde soğuk veya kuru rüzgarlı havalarda sıkça yaşanan bir sorundur. Bazı kişilerde, öylesine ileri safhalara ulaşır ki; bunlar için yemek, gülmek hatta konuşmak bile acı verici bir duruma dönüşebilir.
Vücudumuzun kendi içinde, 37°Cısıyı korumak amacı ile sürekli çalışan bir termostat sistemi mevcuttur. İnsan organizmasında en fazla ısı kaybı deri yoluyla gerçekleşir. Dolayısıyla bu termostat sistemi, dış ortam ısısı düştüğünde, uç bölgelerdeki ( burun, dudaklar, ayaklar, eller . ) damarlarda kan dolaşımını yavaşlatarak, vücut ısısının bu bölgelerden kaybını önlemeye çalışır. Yeterince önlem almadığımızda ise, kuru cilt, dudak çatlaması ve topuk çatlakları gibi sorunlarla karşılaşma ihtimali oldukça yüksektir.
Dudaklarımız vücudumuzun en hassas bölgelerinden biridir ve normalde, koruyucu bir yağ tabakası ile kaplıdır. Nem kaybı sonucu, bu tabaka işlevini yitirebilir. Sonrasında soğuktan etkilenen dudaklarda, ölü hücrelerin dökülmesi yer yer soyulmalara sebep olur. Soyulan bölgelerden bazıları koparken, kanama ve kabuklanmalar oluşabilir. Kimi zaman bakteri veya virüs enfeksiyonları da eklenir, “angüler stomatit” denilen dudak kenarlarında çatlaklar oluşabilir ve yaraların iyileşmesi aylar alabilir.
Dudak çatlamasının sebepleri nelerdir?
- Egzama, atopik egzama, alerjik temas egzaması ve hassas cilt problemlerine de zemin yaratan genetik ve yapısal özellikler,
- Dudakların sürekli yalanması veya ısırılması ( tükürükteki sindirim enzimleri dudakların koruyucu tabakasını yok eder.)
- Soğuk veya kuru ortamlara maruz kalınması,
- Sinüzit, alerjik rinit gibi üst solunum yollarının tıkanmasına, dolayısıyla ağızdan nefes alınmasına neden olan rahatsızlıklar ( sürekli ağızdan nefes almak, dudakların kurumasına yol açar.)
- Özellikle gençlerde rastladığımız soğuk havada yapılan sporlar ( kayak vb. ) sırasında, nemlendirici kullanımı gibi koruyucu tedbirlerin alınmaması,
- Ruj gibi bir takım dudak ürünlerine karşı oluşan alerjik reaksiyonlar,
- Bazı meyve ve sebzelere karşı alerjik reaksiyonlar ( mango, kereviz, domates, ıhlamur. ),
- İlaçların yan etkileri ( sivilce tedavisinde kullanılan Roaccutane, antidepresanlar, antialerjikler, kolesterol düşürücü ilaçlar. ),
- Sigara kullanımı,
- Vitamin eksiklikleri ( özellikle B2 ve C vitaminleri ),
- Liken vb. kronik deri hastalıkları.
Dudak çatlamalarından korunmak için pratik bilgiler
- Dudaklarınızı sürekli dilinizle ıslatmayınız, çünkü bu şekilde ıslanan dudaklar soğuk havanın etkisi ile kururken aynı zamanda gerilir ve dudak çatlaması ortaya çıkabilir.
- Dudaklarınızı ısırmak veya soyulmuş ölü deri parçalarını koparmak, dudak problemlerini daha da arttıracağından bunlardan kaçınmalısınız.
- Yağ bazlı nemlendiriciler veya dudak kremlerini mutlaka yanınızda taşıyınız, bunların kullanımı özellikle soğuk ve kuru havalarda çok yararlıdır.
- Asitli ve sıcak içecekler yanık ve tahrişe sebep olabileceklerinden, sık kullanımları önerilmez.
- Dudaklarınız sık sık çatlıyorsa bol miktarda havuç, portakal ve limon tüketmelisiniz.
Tüm bu önlemlere rağmen, dudak problemleriniz ( özellikle 2 haftadan uzun süren dudak ülserleri!!!! ) 1- 2 hafta içinde geçmezse, mutlaka uzman hekimlere müracaat ediniz.
Özellikle beyaz tene sahip olan sarışın ve kızıllar, yaşlılar, uzun süre güneşe maruz kalınan işlerde çalışanlar, sigara kullananlar; dudak problemleri açısından çok dikkatli olmalı ( dudak kanseri geliştirme riskleri yüksek olduğundan ) ve güneşten koruyucu faktörler de içeren nemlendirici krem kullanımını ihmal etmemelidirler.
“Dudak çatlaması” ile ilgili diğer konular:
Atopik egzama
Alerjik temas egzaması
Egzama
Hassas cilt
Kuru cilt