Yaşlanan deri sarkar ve üzerinde çizgiler, kırışıklıklar ve oluklar gelişir ve kırışıklık tedavisi gerekebilir.. Derideki bu değişiklikliklerin şiddeti genetik eğilime, deri fototipine ve çevresel faktörlere maruz kalmaya göre değişir. Plastik cerrahi ve dermatoloji uzmanları yaşlılığa bağlı değişiklikleri tanımlarken ‘Glogau sınıflaması’nı kullanırlar:
Hafif (yaş 28-35): Çok hafif kırışıklıklar vardır, keratoz yoktur. Hafif makyaja ihtiyaç duyar ya da duymaz.
Orta (35-50): Hafif kırışıklıklar, yüzeyel keratozlar vardır. Hafif makyaja ihtiyaç duyar.
İleri (50-60): Kalıcı kırışıklıklar, deri renginde değişikliklerle birlikte telenjiektazi (kılcal damar genişlemeleri) ve aktinik keratozlar vardır. Genellikle makyaja ihtiyaç vardır.
Şiddetli (65-70): Şiddetli kırışıklıklar, fotoyaşlanma vardır, yer çekimi ve dinamik kuvvetler deriyi etkiler, deri kanseri ile birlikte veya birlikte olmadan aktinik keratozlar vardır. Çok yoğun makyaja ihtiyaç vardır ve makyaj budeğişiklikleri kapatmaya yetmez.
Fitzpatrick sınıflaması da ağız ve göz etrafındaki kırışıklıklara göre yüz çizgilerini sınıflandırmıştır:
Sınıf I: İnce kırışıklıklar
Sınıf II: İnceden orta kalınlığa kadar kırışıklıklar ve orta düzeyde çizgiler
Sınıf III: İnceden derine kadar kırışıklıklar, Çok sayıda çizgiler ve muhtemelen kalıcı oluklar
Yüz çizgi ve kırışıklıkları nasıl oluşur?
Kırışıklıkların temel nedeni, genetik yapımızın belirlediği genetik yaşlanmadır. Bu ailesel faktörlerle yakından ilişkilidir. Genetik faktörlerin dışında bir çok etken kırışıklıklara neden olur. Genetik faktörlerin dışında yüzdeki kırışıklıklar ve çizgiler aşağıdaki faktörlerden dolayı oluşur:
Güneş hasarı
Stres
Kas hareketi (mimiklerin aşırı kullanımı)
Yer çekimi
Travmalar
Cerrahi
Sivilce
Yara izi bırakmaya eğilimli cilt hastalıkları (Diskoid lupus eritematosus)
Sigara içme
İnsanlar gülerken veya kaş çatarken, her iki yüz yanı da aynı çalışmadığından ve devamlı sağ veya sol yana yatma alışkanlığı olduğundan yüzdeki çizgiler de çoğu zaman asimetriktir.
Kaç tip kırışıklık vardır?
1.İnce çizgiler
İnce çizgiler derinin orta tabakası olan dermisin düzensiz kalınlaşması ve epidermisin su tutma kapasitesinin azalması sonucu oluşur. Başlıca güneş hasarından ve sigara içilmesi gibi çevresel toksinler yoluyla olur.
2.Derin kırışıklıklar
Derin kırışıklıklar dinamik ve statik olmak üzere iki çeşittirler. Dinamik çizgiler yüz kaslarının çalışması ile ortaya çıkarlar. Statik çizgiler ise kas hareketi ile değişmezler.Dinamik çizgiler zamanla statik hale gelebilirler.
Kaz ayağı çizgileri gözün etrafında gülme ile veya göz kaslarının alışması ile ortaya çıkan çizgilerdir.
Alındaki kaygı çizgileri kaşları kaldırırken kasılan alın kasının kasılması sonucu oluşurlar.
Kaşların arasındaki kaş atma çizgileri ise sinirlenildiği zaman kasılan corrugator supercili ve procerus kasları vasıtasıyla oluşur.
Cilt sarkması neden oluşur?
Cildin sarkması bir çok faktörle oluşur:
Derinin altındaki yağ dokusunda hücre sayısının azalması
Derinin orta tabakası olan dermisteki kollajen ve elastin liflerinin sayısının azalması
Yer çekimi
Bunun sonucu olarak:
Kaşların düşmesi (Alnın sarkması sonucu kaşlar göz kapaklarının üzerine doğru düşer.)
Üst göz kapağı düşüklüğü (Üst göz kapağı göz bebeğini kapatacak kadar düşebilir.)
Alt göz kapağı düşüklüğü
Alt göz kapağının sarkması (Kapak altındaki mukozanın görünmesine neden olur.)
Gözlerde boş bakış
Burnun kenarındaki belirgin oluk (Dolayısı ile yorgun bakış vardır.)
Gıdık oluşması (Ense çizgisi ortadan kalkar.)
Boyun çizgileri
Uzamış kulaklar
Burun ucunun düşmesi
Üst dudağın incelmesi
Kırışıklık tedavisi nasıl yapılır?
İyi sonuçlar almak için, genellikle bir çok işlemin kombinasyonuna ihtiyaç vardır. En önemlisi, güneş gören yerler güneşten koruyucu kremler kullanarak korunmalı ve sigara içilmemeli; sigara içilen yerlerde bulunulmamalı ve diğer hava kirliliğine neden olan ajanlardan uzak durulmalıdır.
Güneşten koruyucu kremler
En önemlisi, güneş gören yerler güneşten koruyucu kremler kullanarak korunmalı ve sigara içilmemeli; sigara içilen yerlerde bulunulmamalı ve diğer hava kirliliğine neden olan ajanlardan uzak durulmalıdır.
Nemlendiriciler
Yaşlanan deri düzenli olarak nemlendirici uygulandığında daha iyi gözükür. Nemlendiriciler derinin su tutma kapasitesini arttırırlar. Kullanımı kolay, yanma batma ve sivilce yapmayan bir nemlendirici seçilmelidir.
Ayrıca yüz ılık su ve sabun içermeyen bir cilt temizleyici ile, günde iki kez yıkanmalıdır. Kısa bir süre ile dışarıda kalsanız bile, ultraviyole (UV) filtresi bulunan güneş koruyucuları kullanınız.
Anti-aging formülleri
Bir çok yüz kremi anti-aging ajanlar içerir. Bu ajanlar antioksidanlar ve soyucu ajanlardır:
Topikal retinoidler
Vitamin C
Alfa hidroksi asitler
Polipeptidler
Bir çok bitki ekstreleri
Topikal retinoidler dışında bir çok antiaging ajanın etkinliği ispatlanmamıştır.
Cilt soyma (Resurfacing)
Resurfacing, kimyasal ve mekanik çeşitli tekniklerle derinin üst tabakasının soyulması işlemidir. Bu işlem derinin renk düzensizlikleri ve dokusunu düzeltir. Ayrıca ince çizgileri ve statik kırışıklıkları da düzeltir, fakat dinamik kırışıklıklara etkili olmaz.
Yüzeyel ve orta derinlikte kimyasal peeling: Çeşitli nedenlerle hasara uğramış olan cildin üst tabakasını soyarak, yüzeyel kırışıklıkları azaltmak ve deriye daha canlı bir görünüm sağlamak mümkündür. Meyve asitlerinden olan glikolik asit, A vitamini türevi olan retinoik asit veya trikloroasetik asit kullanılabilir. Kimyasal peeling işlemi ağrısızdır ve anestezi gerektirmez. İki veya dört hafta aralarla yapılan, 4-6 seanslık tedavi ile iyi sonuçlar alınır.
Dermabrasyon ve mikrodermabrasyon
Neodynium:YAG (Nd:YAG) veya karbon dioksit (CO2) lazer ile resurfacing (cilt soyma)
Non-ablatif (soyucu olmayan) tedaviler:
Non-ablatif lazerler
İntensif pulsed light (IPL)
Termal resurfacing (thermage)
Dolgu maddeleri (İmplantlar):
Dolgu maddeleri, özellikle yüzün alt bölümünde (yanak, dudak çevresi ve çene) bulunan kırışıklıkların tedavisinde; bazen de dudakları dolgunlaştırmak amacı ile kullanılır. Bu maddeler kalıcı ve geçici olarak ikiye ayrılırlar.
Silikon gibi çeşitli sentetik maddeler, ciltte daha uzun süre kalmalarına rağmen; yan etkileri fazladır. Bu nedenle fazla tavsiye edilmemektedir. Dolgu maddesi olarak kullanılan maddelerin çoğu, derimizde doğal olarak bulunur. Doğal dolgu maddeleri olarak hiyaluronik asit, kollajen gibi maddeler kullanılmaktadır. Bir diğer yöntem, hastanın kendi yağ hücreleri ile kırışıklıklarının tedavi edilmesidir. Bu tedavi yönteminde hastanın yağ hücreleri, bir enjektör yardımı ile kendi vücudundan alınır ve daha sonra kırışıklık olan alanlara enjekte edilir. Uygulama bölgesine göre, dolgu maddesinin seçimi değişebilmektedir.
Doğal olan dolgu maddeleri ile yapılan tedavilerde, 4-6 ay sonra işlemin tekrar edilmesi genellikle gerekmektedir. Sentetik olan dolgu maddeleri deride daha uzun süre kalmalarına rağmen, pek tavsiye edilmemektedir. Tüm bu işlemlerin yapılması çok kolaydır ve hastanın günlük yaşamını etkilemez.
Botulinum toxin: (BOTOX)
Botox tedavisi, mimiklerin aşırı kullanımı sonucu gelişen kırışıklıkların tedavisinde kullanılır. Bu kırışıklıklar, yüzün özellikle üst bölgesinde (kaşlar arasında, göz çevresi ve alında) bulunur. Bu bölgelerde derinin altına yapılan botox enjeksiyonu, kullanılmasını istemediğimiz mimik kaslarını felç ederek kaz ayağı, kaş çatma ve alın çizgilerini tedavi eder. Ayrıca kaş şeklini düzeltmekte ve dudak etrafı gibi bir çok alanlardaki kırışıklıkların tedavisinde kullanılabilir.
Tedaviden bir kaç gün sonra kırışıklıklar azalarak kaybolur. İlacın etkisi ortalama 4-6 ay sürer. 3-4 seans sonrasında bu süre bir yıla kadar uzayabilir.
Kozmetik cerrahi:
Kozmetik cerrahi ,yüz dokusunun yeniden şekillendirilmesi (ritidektomi=kırışıklık çıkartılması) ve sarkan dokuların kaldırılması şeklinde yapılır. Yüz germe işleminde fazla deri kesilip alınır ve yüzün 2/3 alt kısmındaki (çene ve boyun) kaslar gerginleştirilir. Alın ve kaş arkı, statik çizgiler azaltılarak ve sarkık kaşlar yukarı kaldırılarak düzeltilir. Rinoplasti ile burun ucu kaldırılır, şekillendirilir. Alt ve üst blepharoplasti (göz kapağı plastik operasyonu) ile sarkan deri ve aşırı yağ dokusu çıkartılır. Boyundaki dikey bantlar ve sarkan deri ameliyatla düzeltilir.
“Kırışıklık tedavisi” ile ilgili diğer konular:
Deri kanseri
Deri lekeleri
Deri yaşlanması
Seboreik keratoz
Deri tipi / fototip
Kimyasal peeling
Botox
Dolgu uygulamaları