İnsanoğlunun estetik kaygısı arttıkça, her geçen gün saç kozmetikleri ni saçlarına daha fazla uygulamaktadır. Çeşitli iç hastalıkları, hormon ve beslenme bozuklukları, genetik faktörler saçlarımızı döken temel nedenler olmakla birlikte; saçlarımıza uyguladığımız kozmetikler de saç dökülmesine sebep olabilirler. Saç dökülmesi toplumun oldukça büyük bir kesimini etkileyen bir problemdir.
Saç kozmetikleri saç ve saçlı deride hasara yol açabilir, özellikle saçlarda kırılmaya neden olarak saçları döker veya saçın kalitesini bozarlar. Ancak genelde bunlar kıl kökünü etkileyecek bir hasara neden olmazlar.
Sıkça kullanılan saç kozmetiklerinin olası riskleri nelerdir?
Şampuanlar
Şampuanlar saç ve saç derisini temizlemek için kullanılan temizleyicilerdir. Bütün şampuanlar % 80- 90 oranında su, % 2- 8 oranında deterjan, köpürtücü ajanlar ve % 1 oranında koku ve koruyucu içerirler. Sıklıkla antistatik ve deterjan etkisi olan ajanlar içerirler.
Sık yıkandığında saçlı derideki doğal yağ temizlendiğinden; saçlar daha kuru ve uçuşan bir hal alır. Katran, selenyum sülfit, zink pirithion, salisilik asit ve ketokanazol gibi etken maddeleri içeren, yağlanma ve kepeğe engel olan şampuanlar; saçın fiziksel özelliklerini bozar, taranmasını zorlaştırır ve kırılmasına neden olur. Ama yeni geliştirilen modern medikal şampunların hasar verici etkileri daha azdır.
Kuvvetli deterjan içeren şampuanlar saçtaki protein materyalin saçtan ayrılmasına sebep olurlar. Saçın dış kılıfını oluşturan kütikül tekrarlayan kimyasal işlemlere maruz kaldığında, saç kılıfı gözenekli hale gelir ve sık yıkamalar da saç kılıfını negatif etkiler. Kutikulanın koruyucu etkisi kalktığında, saçın ıslanması ile şişmesi ve kuruma ile büzüşmesi sonucu saçlar zayıflaşır. Günümüzdeki modern şampuanlar genelikle kuvvetli deterjan içermez ve nadiren saç dökülmesine neden olurlar.
Saç boyaları
Saç boyalarından, özellikle kalıcı olanları saçta daha fazla hasar yaparlar. Kalıcı boyalar hidrojen peroksit ve amonyak içerirler. Bu boyalar saç içine girmeden önce, saçtaki pigmentin rengini açarlar. Saç boyaları saçın morfolojisini etkiledikleri için saçı kırılgan, cansız ve sert hale getirebilirler. Bunların saç kılıfında yaptıkları hasar mikroskopik incelemede, boyamanın birinci gününde ortaya çıkar; bu hasar eğer saç yeniden boyanmaz ise, ancak 2 ayda boya öncesi haline döner.
Renk açıcılar
Saçın rengini açma, ülkemizde oldukça yoğun talep edilen bir uygulamadır. Ancak bu ürünler de saça hasar verirler. Saç açma işleminde, saçın içindeki boya maddesi olan melanin, hidrojen peroksit ve persülfat ile soldurulur. Saçın dış kılıfından geçen bu maddeler, disülfit bağlarında geri dönüşümsüz oksidasyona neden olurlar. Tekrarlayan renk açma işlemi, saçları gevrek ve kırılabilir hale getirir.
Perma
Perma işlemi, kütikül ve saç içindeki disülfit bağlarının alkali yapıdaki thioglikolat ile çözülmesi ile yapılır. Bu işlemde bu bağların yeniden oluşturulması için hidrojen peroksit de kullanılır. Kalıcı perma ve saç açma işlemi doğru uygulansa bile saçta hasara neden olur. Saçların su geçirgenliği artar, esnekliği azalır, yüzeyi pürüzlenir ve kırılgan hale gelir. Hasara uğramış saçlar günlük yıkama, tarama ve kuruma işlemleri ile daha da hasar görür.
Saç düzleştirme
Saçları düzleştirmek için, yoğun alkali özellikte olan sodyum hidroksit kullanılır. Saçlardaki bir takım bağlar kırılarak, saçlar düz hale getirilir.
Bu tarz işlemlerde kimyasallar saçta uzun bırakılır ve çok yüksek konsantrasyonlarda ısı ile uygulanırsa, saçlar kırılır. 2- 5 gün sonra anlamlı bir saç kaybı görülür. Saç kaybı en çok ensede görülür. Kuaförler işlemleri uygulamaya ense bölgesinden başladıkları için, kimyasalların bu bölgede kalma süresi de daha fazla olur.
Saç şekillendirici ürünler
Saç şekillendirici kozmetik ürünler reçine içerirler. Bu ürünler yan yana olan saç telleri arasında bağ oluşturarak saçları sertleştirir. Bu etki geçicidir ve şampuanlanarak yıkandığında geçer. Sprey, jel ve köpük şeklinde çeşitli sertlikte ürünler vardır. Spreyler diğer ürünlere göre daha yumuşak his verirler. Diğer formlar ise saçları birleştirerek daha sert görünüm oluştururlar. Bazı ürünler saçlarda kepeklenmeye neden olmalarına rağmen, saça pek zararları yoktur.
Kırık saç uçlarını tedavi eden ürünler
Bu ürünler yüksek viskoziteli silikon içerirler ve ikiye ayrılmış saç uçlarını birbirine birleştirerek kırık uçları düzeltirler. Etkileri saçı şampuanlayınca gider; bu nedenle saç kırılmasından korunmak daha önemlidir ve kuvvetli kimyasal içeren ürünler kullanılmamalıdır.
Kozmetikler ile travmaya uğramış saçlara dimethicone içeren şampuanlar kullanmalıdır. Saçın nemini tutan, saçın temel yapısını oluşturan proteinin, en üst düzeyde olması sağlanmalıdır. Böylece saçın uğrayacağı mekanik travmaya karşı dirençli olması sağlanabilir. Fiziki ve kimyasal açıdan zarar görmüş saçlarda ise, bu duruma sebep olan etkenler ortadan kaldırılmalıdır. Saçın kendi kendini onarması için saçlar kısa kesilmeli ve doğal halde tutulmalıdır.
“Kozmetikler ve saç dökülmesi” ile ilgili diğer konular:
Perma, Saç Boyama, Renk Açıcılar
Saç bakımı
Kuru cansız saçlar
Saç dökülmesi
Saç boyalarının zararları
Şampuanlar